مقایسۀ شاخص های استنادی و دگرسنجی مقالات در حوزۀ اعتیاد به مواد مخدر افیونی با استفاده از ابزار پلام‌ایکس

مقدمه: تحلیل استنادی یکی از روش‌های ارزیابی تولیدات علمی است که از دیرباز مورد توجه بوده‌است. با توجه به محدودیت‌های تحلیل استنادی و گسترش رسانه‌های اجتماعی و اهمیت آنها در اشاعۀ یافته‌های پژوهشی، ضروری است به شاخص‌های جدید، که دگرسنجی نام دارند، در کنار شاخص‌های سنتی، برای ارزیابی پژوهش توجه شود؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت مقالات حوزۀ اعتیاد به مواد مخدر افیونی براساس شاخص‌های کتا‌بسنجی و دگرسنجی و همچنین تعیین رابطۀ عملکرد استنادی و دگرسنجی مقاله‌های این حوزه است.روش ها: پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی و از نوع کاربردی است که با استفاده از روش‌های کتاب‌سنجی و دگرسنجی انجام شده‌است. جامعۀ پژوهش شامل 16803 عنوان مقاله در حوزۀ اعتیاد به مواد مخدر افیونی، نمایه‌شده در پایگاه اسکوپوس از ابتدا تا انتهای سال2022 است. برای گردآوری داده‌ها از پایگاه اسکوپوس و ابزار پلام‌ایکس، و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌‌ها از نرم‌افزارهای اکسل و اس‌پی‌اس‌اس استفاده شده‌است.یافته ها: از میان مقالات مطالعۀ حاضر، در مجموع 80/6 درصد مقالات استناد دریافت کرده‌اند و 95 درصد این تولیدات حداقل یک مرتبه در یکی از رسانه‌های اجتماعی مورد توجه قرار گرفته‌اند. نتایج پژوهش نشان داد به‌لحاظ آماری، رابطۀ معنادار و مثبتی میان شمار استنادها و تمام دگرسنجه های مقالات شامل استفاده، کسب، اشاره، رسانه های اجتماعی، و استناد وجود دارد.نتیجه‌گیری: وجود همبستگی مثبت بین شاخص استنادی و دگرسنجی در مقالات حوزۀ اعتیاد به مواد مخدر افیونی، نشان‌دهندۀ تاثیر مثبت رسانه های اجتماعی بر میزان استناد به مقالات علمی است؛ بنابراین پژوهشگران حوزۀ اعتیاد به مواد مخدر افیونی نیز به‌منظور دریافت استناد می‌توانند از رسانه‌های اجتماعی بهره‌مند شوند و آثار خود را در رسانه‌های اجتماعی گوناگون به اشتراک بگذارند.

investigating and comparing citation indicators and altmetrics of articles in the field of addiction to opioids by using the plumx tool

introduction: one of the methods for evaluating scientific productions that has long received attention is citation analysis. considering the limitations of citation analysis and the proliferation of social media and its importance in the dissemination of research results, there seems to be a need for new indicators, called altmetrics, in addition to the traditional indicators for research evaluation. therefore, the aim of the current study is to investigate the status of articles in the field of opioid addiction using bibliometric  indicators and altmetrics, as well as to determine the relationship between the citation performance and the altmetrics performance of articles in this field.methods: this study is a descriptive-analytical study of an applied type, which was carried out using bibliometric and altmetrics methods. the research population includes 16,803 titles of articles in the field of opioid addiction indexed by the scopus database from the beginning to 2022. the scopus database and plumx tool were used for data collection, and excel and spss were used for data analysis.results: 80.6% of the studied publications were cited. 95% of these publications were mentioned at least once in one of the social media. the results of the research show that statistically, there is a significant and positive relationship between the number of citations and all the altmetrics.conclusion: considering the positive correlation between citation and altmetrics in this study, it can be said that social media can have a positive impact on the number of citation of scientific articles. therefore, researchers in the field of opioid addiction can use social media and share their works in various social media to get citations for their scientific activities.