مدیریت منابع و مصارف در حوزه ملزومات پزشکی با استفاده از الگوریتم خوشه‌بندی کی میانگین: مطالعه موردی

مقدمه: همواره یکی از دغدغه‌های اصلی مدیران نظام سلامت، کنترل و کاهش هزینه‌های بهداشت و درمان بوده است. استفاده بهینه از منابع مراکز بهداشتی و درمانی جهت حفظ و ارتقای خدمات، مستلزم تحلیل هزینه‌ها و به‌کارگیری نتایج به‌دست‌آمده در فرآیند تامین و مصرف اقلام موردنیاز است. هدف این مطالعه استخراج الگویی مناسب جهت مدیریت هزینه‌های ملزومات پزشکی در مراکز بهداشتی و درمانی است.روش ها: این پژوهش از نوع کاربردی و به روش توصیفی است که به‌صورت مقطعی انجام شد. هزینه خرید سالیانه ملزومات پزشکی مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی همدان از سیستم اطلاعات بیمارستانی استخراج و پس از پردازش، نتایج با بهره‌گیری از تجربیات محققین و ضوابط تجهیزات پزشکی کشور تحلیل گردید. برای خوشه‌بندی داده‌ها از الگوریتم k-means در محیط نرم‌افزاری rapidminer 9.6 استفاده شد.یافته ها: هزینه‌های خرید سالیانه ملزومات پزشکی بر مبنای قیمت خرید واحد و کل به روش k-means به نُه دسته خوشه‌بندی شد و سپس بر اساس تحلیل هریک از طبقات، راهکارهایی جهت مدیریت هزینه از جمله کاهش قیمت از طریق خرید متمرکز، عقد قرارداد با تامین‌کنندگان مجاز، نظارت و کنترل دقیق مصرف و عقد تفاهم‌نامه با سایر مراکز درمانی جهت تبادل کالای مازاد یا موردنیاز ارائه گردید.نتیجه‌گیری: تحلیل هزینه کرد حوزه ملزومات پزشکی بر مبنای قیمت، میزان خرید و مصرف در یک بازه زمانی معین با استفاده از الگوریتم خوشه‌بندی، اطلاعات ارزشمندی را جهت مدیریت منابع و مصارف در اختیار مدیران نظام سلامت قرار می‌دهد و منجر به حفظ، تداوم و ارتقاء سطح خدمات مراکز بهداشتی و درمانی می‌گردد.

Resources and expenditures management in the field of medical supplies using K-means clustering algorithm: A case study

Introduction: One of the main concerns of health system managers has always been to control and reduce health care costs. Optimal use of health center resources to maintain and improve services requires cost analysis and application of the results obtained in the process of supply and consumption of required items. The purpose of this study was to extract a suitable model for managing the costs of medical supplies in health centers.Methods: This is an applied research and the used descriptive research method was crosssectional. The annual purchase cost of medical supplies of health centers of Hamadan University of Medical Sciences was extracted from the hospital information system and after processing, the results were analyzed using the experiences of researchers and the criteria for medical equipment of the country. The Kmeans algorithm in the Rapidminer software (version 9.6) environment was used for the data clustering.Results: The annual purchase costs of medical supplies were clustered into nine categories based on the unit and total purchase price using the Kmeans, and then based on the analysis of each category, cost management strategies such as price reduction through centralized purchasing, concluding contracts with authorized suppliers, careful monitoring and control of consumption, and concluding a memorandum of understanding with other medical centers for the exchange of surplus or required goods were presented.Conclusion: Cost analysis of medical supplies based on price, purchase, and consumption in a given period of time using clustering algorithm provides valuable information for resources and expenditures management of the health system managers and leads to maintaining, continuing, and improving the level of services of health centers.