Fuat Sezgin’ın GAS’ı Bağlamında Erken Dönem Tefsir Literatürü Hakkında Bir Değerlendirme (1- 5. Asır)

Yaklaşık bir asırlık ömründe eşine az rastlanır biçimde çeşitli ilim dallarında hacimli eserler bırakmış olan fuat sezgin’in çalışmaları araştırmacılar için kaynak olmanın ötesinde yaşamıyla bütünleşmiş bir azmin semereleridir. zira üzerinde mesâi harcadığı hemen her meseleyle ilgili derin bir bakış açısı sunmuş olan sezgin, diğer bir tabirle dönemin imkân ve koşullarında çalıştığı her konunun hakkını vermiştir. fuat sezgin’in arap-islam bilimleri tarihi1 isimli eserinin “kur’an tefsiri” kısmının değerlendirilmesinin birçok açıdan önemi bulunmaktadır. bunların başında sezgin’in bilimler tarihine dair yaptığı çalışmaların ilk aşamasının tefsire ait olması gelmektedir. nitekim sezgin’in doktora çalışması ebû ubeyde ma’mer b. müsenna’ya ait (ö. 209/824) mecâzu’l-kur’an isimli tefsir eserinin tahkik çalışmasıdır.2 müellifin tefsir ilmine dair diğer çalışmaları ise ebû ubeyd kasım b. sellam el-herevî’ye ait (ö. 224/838) en-nâsih ve’l-mensûh fi’l-kur’âni’l-azîz3 isimli eserin tıpkı basımıyla, ebu bekir muhammed b. tayyib b. muhammed el-basrî el-bakıllânî’nin (ö. 403/1013) el-intisâr li’l-kur’ân isimli eserin tıpkı basım çalışmasıdır.4 bunların yanında sezgin, değerlendirmesini yapacağımız arap-islam bilimleri tarihi kitabının ikinci bahsini özel olarak “kur’an tefsiri” başlığına ayırmıştır.