تحلیل پروانه‌های ثبت اختراع حوزه پزشکی کشورهای جهان اسلام

مقدمه: پزشکی و فن‌آوری‌های مربوط به آن، یکی از مسایل قابل توجه در تاریخ کشورهای اسلامی محسوب می‌شود، اما به نظر می‌رسد که وضعیت کنونی این حوزه چندان مطلوب نیست. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت توسعه فن‌آوری پزشکی با استفاده از تحلیل پروانه‌های ثبت اختراع حوزه پزشکی کشورهای اسلامی در پایگاه بین‌المللی ثبت اختراع آمریکا انجام شد.روش بررسی: این پژوهش، توصیفی و از نوع کاربردی بود و جامعه آن را کل پروانه‌های ثبت اختراع حوزه پزشکی کشورهای اسلامی ثبت شده در پایگاه ثبت اختراع و علایم تجاری آمریکا از ابتدا تا سال 2014 تشکیل داد. داده‌ها با استفاده از ترکیب فیلدهای نام کشورها و رده جستجو و با استفاده از نرم‌افزار uspto استخراج گردید. از نرم‌افزار uspto 2 برای به دست آوردن اطلاعات مورد نیاز از هر پروانه ثبت اختراع، از نرم‌افزار patref 5 جهت استنادهای پروانه‌های ثبت اختراع و از نرم‌افزار gps visualizer جهت ترسیم نقشه پراکندگی جغرافیایی پروانه‌های ثبت اختراع استفاده شد.یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که از بین 57 کشور اسلامی، تنها 26 کشور از جمله مالزی، ترکیه، عربستان، ایران، امارات و کویت در زمینه اختراعات حوزه پزشکی فعال بودند. از میان موضوعات دارای پروانه ثبت اختراع نیز موضوعاتی همچون داروسازی، ترکیبات ارگانیک، شیمی زیست مولکولی و میکروب‌شناسی، تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی، دندان‌پزشکی و جراحی‌های نوری، حرارتی و الکتریکی، بالاترین رتبه فعالیت را به خود اختصاص دادند. بیشترین ارتباطات کشورهای اسلامی با سایر کشورها در زمینه پروانه‌های ثبت اختراع حوزه پزشکی نیز با کشورهایی مانند آمریکا، فرانسه، کانادا، آلمان، بریتانیا، ژاپن، مالزی، ترکیه، عربستان و ایران صورت گرفته بود.نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر ضمن ارایه آگاهی به مسوولان کشورهای اسلامی از وضعیت فن‌آوری پزشکی در مقایسه با کشورهای دیگر، در حوزه سیاست‌گذاری کلان و خرد کشورهای اسلامی در حوزه مذکور نیز می‌تواند مفید باشد.