ارزیابی عملکرد بیمارستان‌های آموزشی درمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قم و کاشان و مقایسه تطبیقی آن‌ها با استفاده از مدل پابن‌لاسو

مقدمه: دراغلب کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه بیمارستان به عنوان یک سازمان بسیار هزینه‌بر محسوب می‌شود. لذا، لزوم بررسی دقیق و ارزیابی عملکرد آن‌ها امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. رویکردهای مختلفی جهت ارزیابی عملکرد بیمارستان‌ها وجود دارد که یکی از مفیدترین آن‌ها، مدل پابن لاسو می‌باشد. دراین مدل و نمودار مربوط به آن، سه شاخص درصد اشغال تخت، نسبت گردش تخت و میانگین مدت بستری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این پژوهش، تلاش شده است عملکرد و کارآیی بیمارستان‌های تحت پوشش دو دانشگاه علوم پزشکی قم و کاشان با استفاده از این مدل مورد ارزیابی قرار گیرد.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع تحلیلی بوده و جامعه‌ی آماری آن کلیه بیمارستان‌های تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشد. به منظور ارزیابی عملکرد 11 بیمارستان تحت پوشش دو دانشگاه علوم پزشکی قم و کاشان به عنوان جامعه‌ی آماری پژوهش، مقدار سه شاخص درمانی مذکور طی دوره‌ی زمانی سه ساله (1390- 1388) به تفکیک هر بیمارستان محاسبه و استخراج گردید. سپس، با توجه به ارتباط میان این شاخص‌ها، تعیین موقعیت آن‌ها در نواحی چهارگانه نمودار پابن لاسو و مقایسه آن‌ها با یکدیگر صورت پذیرفت.یافته‌ها: با طراحی نمودارها و بررسی موقعیت بیمارستان‌ها بر روی آن‌ها، مشاهده گردید که در سال 1388، تنها یک بیمارستان از مجموع بیمارستان‌های مورد بررسی دارای کارآیی مطلوب (واقع در ناحیه 3) می‌باشد. در سال‌های 1389 و 1390، دو بیمارستان از مجموع بیمارستان مورد بررسی دارای کارآیی مطلوب می‌باشند و سایر بیمارستان‌ها واقع در سایر نواحی، نیازمند بازنگری در عملکرد و کارآیی و بهبود شاخص‌ها می‌باشند. نتیجه‌گیری: در این پژوهش، به ارزیابی و تجزیه و تحلیل عملکرد بیمارستان‌ها با عنایت به موقعیت آن‌ها در نمودار پابن لاسو و ویژگی‌های ناحیه‌ی واقع شده پرداخته شد. به طور کلی، تعداد اندکی از بیمارستان‌های مورد بررسی در وضعیت مطلوب عملکرد و کارآیی قرار داشتند و اغلب آن‌ها، از وضعیت مطلوب برخوردار نبودند. از این رو، می‌توان با بررسی و ارزیابی عملکرد مدیریتی و اقتصادی بیمارستان‌های با موقعینت مطلوب در نمودار، عوامل تاثیرگذار بر این موقعیت را شناسایی نمود و با الگوبرداری از این عوامل باعث پیشرفت هر چه سریعتر در شاخص‌های مرتبط در سایر بیمارستان‌ها شد.واژه‌های کلیدی: کارایی؛ ارزیابی عملکرد؛ بیمارستان های آموزشی؛ اشغال تخت؛ مدت اقامت