ساختار و قابلیت بهره‌مندی از مدل جایزه‌ی ملی بهره‌وری و تعالی سازمانی ایران در نظام سلامت: دیدگاه مدیران و کارشناسان

مقدمه: مدل جایزه‌ی ملی بهره‌وری و تعالی سازمانی ایران ابزار موثری است که در راستای استقرار مدیریت جامع کیفیت و کسب رضایت ذی‌نفعان برای ارزیابی، بهبود و توسعه‌ی عملکرد سازمانی در سطح ملی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مطالعه دیدگاه مدیران و کارشناسان سلامت ایران در خصوص ساختار و قابلیت به‌کارگیری مدل جایزه‌‌ی ملی و تعیین ارتباط آن با متغیرهای فردی و سازمانی مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: این مطالعه از نوع مقطعی و مداخله‌ای بوده که در سال 90-1389 هجری شمسی انجام گرفت. از 41 دانشگاه علوم پزشکی ایران، 13 دانشگاه با حجم نمونه‌ی آسان انتخاب شدند. در هر 13 دانشگاه منتخب یک کارگاه 2 روزه‌ی آموزشی برگزار و دیدگاه مدیران و کارشناسان بعد از آشنایی با اصول، معیارها و زیرمعیارها و وزن‌دهی آن‌ها، نسبت به رویکردهای خودارزیابی و منطق رادار با استفاده از پرسش‌نامه که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت، بررسی و با آزمون‌های آماری در نرم‌افزارspss نسخه‌ی 18 مورد تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: از 285 نفر نظرسنجی شده 161 نفر (5/56 درصد) مرد بودند. از نظر تحصیلات، بیش‌تر افراد (4/60 درصد) دارای مدرک کارشناسی بودند. سمت شغلی 109 نفر (2/38 درصد) مدیر و مابقی کارشناس بوده است. میانگین و انحراف معیار سابقه‌ی خدمت 5/6 ± 8/16 سال بوده است. حدود 90 درصد افراد مورد مطالعه اصول و ارزش‌های مدل جایزه‌ی ملی بهره‌وری و تعالی سازمانی ایران را در سطح خیلی زیاد و زیاد سازگار با خصوصیات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی سازمان‌های نظام مراقبت سلامت اعلام نمودند. سطح منطقی بودن امتیازدهی به معیارهای مدل با میانگین و انحراف معیار 8/0±1/4 (از 5 نمره‌ی کل) در تطابق با نظام سلامت ایران قضاوت شده است. کارت امتیازدهی رادار radar (results – approach - deployment - assessment – refine) با میانگین و انحراف معیار 8/0±7/3 (از 5 نمره‌ی کل) ابزار موثری برای ارزیابی عملکرد سازمان‌های حوزه‌ی سلامت ایران و شناسایی نقاط قوت و زمینه‌های قابل بهبود اعلام شده است. دیدگاه مدیران و کارشناسان در هیچ‌کدام از موارد با متغیرهای فردی و تیپ‌بندی دانشگاه‌های مورد مطالعه تفاوت معنی‌دار نداشت (pvalue > 0.05).نتیجه‌گیری: مدل جایزه‌ی ملی بهره‌وری و تعالی سازمانی ایران ابزار مناسبی برای بهبود و ارتقای سازمان‌های نظام سلامت ایران می‌باشد.واژه‌های کلیدی: بهره‌وری؛ نظام‌های مراقبت سلامت؛ مدل تعالی سازمانی