بررسی مقایسه‌ای میزان کارایی موتورهای کاوش تخصصی پزشکی در بازیابی اطلاعات مربوط به بیماری‌های زنان و مامایی

مقدمه: مردم اشتیاق زیادی برای به دست آوردن اطلاعات پزشکی دارند. موتورهای جستجوی عمومی، اغلب نمی‌توانند به خوبی از عهده‌ی این کار برآیند. یکی از راه‌های بازیابی اطلاعات در زمینه‌ی موضوعی پزشکی، استفاده از موتورهایی است که به صورت اختصاصی برای اطلاعات پزشکی طراحی شده‌اند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه‌ی میزان کارایی موتورهای کاوش تخصصی پزشکی در بازیابی مدارک مربوط به بیماری‌های زنان و مامایی انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع تطبیقی بود که برای انجام پژوهش، 5 کلید واژه‌ی مربوط به بیماری‌های زنان و مامایی با مشورت پزشکان متخصص زنان انتخاب گردید و کلید واژه‌های متخصصان در سر عنوان موضوعی پزشکی مش mesh (medical subject headings) از زبان طبیعی به زبان کنترل شده در آمدند. کلید واژه‌ها در 5 موتور کاوش تخصصی پزشکی با نام‌های: (medhunt) honsearch، omni، pogofrog، search medica، trip database که جامعه‌ی آماری این پژوهش را تشکیل دادند، مورد جستجو قرار گرفت. ابزار گرد‌آوری داده در این پژوهش، سیاهه‌ی وارسی (چک لیست) بود. 10 نتیجه‌ی اول در هر موتور بازیابی و با سیاهه‌ی وارسی که شامل 47 مولفه بود، بررسی شد. روایی سیاهه بر اساس مشاهدات متخصصان و استادان کتابداری و اطلاع‌رسانی و استفاده از مطالعات و متون مرتبط مورد تایید قرار گرفت. بررسی‌های آماری و انجام محاسبات با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه‌ی 13 انجام شد. آزمون 2? جهت مقایسه به کار گرفته شد. یافته‌ها: از کل 250 مدرک بازیابی شده در روز‌آمدی، search medica (94 درصد)، در مرتبه‌ی نخست و pogofrog(78 درصد) در مرتبه‌ی دوم قرار گرفت. از نظر دقت، search medica (94 درصد) در رتبه‌ی اول و pogofrog (92 درصد) در رتبه‌ی دوم قرار گرفت. از نظر بازیافت، بین موتورهای پزشکی تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. در ارتباط با اعتبار منابع بازیابی، بالاترین نتایج معتبر مربوط به pogofrog (66 درصد) و search medica (44 درصد) در مرتبه‌ی دوم قرار گرفت. از نظر امکانات و قابلیت‌های جستجو، medhunt با امتیاز 25 بالاترین امتیاز کسب شده را داشت. نتیجه‌گیری: در مجموع به طور میانگین بیشتر از نیمی (75 درصد) از نتایج بازیابی شده، از موتورهای کاوش پزشکی در این پژوهش در حوزه‌ی مورد بررسی مرتبط هستند. به کاربران توصیه می‌شود که برای جستجوی اطلاعات در رابطه با بیماری‌های زنان و مامایی برای این‌که به نتایج تخصصی‌تری دست پیدا کنند به موتور search medica که دارای توانایی بیشتری در یافتن مدارک مرتبط‌تر و دقیق‌تر و پوشش موضوعی وسیع‌تر می‌باشد مراجعه نمایند. واژه‌های کلیدی: موتور جستجو؛ ذخیره و بازیابی اطلاعات؛ بیماری‌های زنان؛ اینترنت