بررسی همپوشانی سنتی،‌ نسبی و درجه‌ی آزادی مرکب در دو پایگاه ‌داده‌ی PubMed و Scopus در زمینه‌ی موضوعی بیماری‌های قلبی- عروقی

مقدمه: تعیین میزان همپوشانی، روشی است که به مقایسه‌ی محتوای پایگاه‌های داده از جنبه‌ی کمی می‌پردازد. در این نوشتار میزان همپوشانی سنتی، نسبی و درجه‌ی آزادی مرکب پایگاه‌ داده‌ی رایگان pubmed و پایگاه داده‌ی غیر رایگان scopus در مورد بیماری‌های قلبی- عروقی ارایه ‌می‌گردد.روش بررسی: این پژوهش توصیفی- کاربردی در فاصله‌ی زمانی بهمن‌ ماه 1387 تا تیر ماه 1388 صورت گرفت. ابتدا توصیفگرهای مرتبط با سه بیماری قلبی- عروقی شامل سکته‌ی قلبی- مغزی، حوادث عروقی- مغزی و پرفشاری خون از اصطلاح‌نامه emtree انتخاب شدند. سپس با استفاده از آن‌ها مقالات مرتبط با سه بیماری مذکور در دو پایگاه داده‌ی pubmed و scopus بازیابی گردیدند. داده‌های اولیه که برای محاسبه‌ی درصدهای همپوشانی مورد نیاز بودند، به کمک نرم‌افزار reference manager به دست آمدند. تجزیه و تحلیل داده‌های به دست آمده با نرم‌افزار excel، انجام شد.یافته‌ها: در مجموع 9899 عنوان مقاله در هر دو پایگاه داده در زمینه‌ی موضوعی بیماری‌های قلبی- عروقی به دست آمد. 8593 عنوان مقاله در پایگاه داده‌ی pubmed و 7713 عنوان مقاله در پایگاه داده‌ی scopus بازیابی شدند. تعداد 6407 عنوان مقاله مشترک در هر دو پایگاه داده، 2186 عنوان مقاله منحصر به پایگاه داده‌ی pubmed و 1306 عنوان مقاله منحصر به پایگاه داده‌ی scopus بودند. درصد همپوشانی سنتی میان دو پایگاه‌ داده برای بیماری پرفشاری خون 68 درصد، برای بیماری حوادث عروقی- مغزی 7/66 درصد و در خصوص بیماری سکته‌ی قلبی- مغزی 7/60 درصد محاسبه گردید. همپوشانی‌های نسبی پایگاه ‌داده‌ی pubmed و scopus در مورد بیماری‌های سکته‌ی قلبی- مغزی، پرفشاری خون و حوادث عروقی- مغزی به ترتیب (8/75 درصد در مقابل 3/75 درصد)، (2/89 درصد در مقابل 1/74 درصد) و (7/86 درصد در مقابل 3/74 درصد) به دست آمد. مقدار شاخص درجه‌ی آزادی مرکب در هر سه بیماری مورد بررسی، کمتر از 5/0 حاصل شد.نتیجه‌گیری: درصدهای همپوشانی نسبی بالاتر پایگاه‌ داده‌ی pubmed نسبت به پایگاه‌ داده‌ی scopus، کاربران و کتابداران را به سمت استفاده از این پایگاه‌ داده هدایت می‌کنند. تعداد مقالات بازیابی شده منحصر به فرد بیشتر برای هر بیماری در پایگاه داده‌ی pubmed و عدم نیاز به پرداخت حق اشتراک، استفاده از این پایگاه ‌داده را مرجح می‌کند.واژه‌‌های کلیدی: پایگاه‌های اطلاعاتی؛ pubmed؛ بیماری‌های قلب و عروق.