بررسی بهره‌وری مالی بیمارستان‌ها با استفاده از شاخص مالم‌کوئیست و تحلیل ‌پوششی‌ داده‌ها

مقدمه: بهره‌وری از جمله شاخص‌های ارزیابی وضع موجود در خصوص نحوه استفاده از عوامل تولید از جمله منابع مالی می‌باشد و نظام مدیریت سلامت و به ویژه بیمارستان‌ها از این قاعده مستثنی نیستند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی بهره‌وری ‌مالی بیمارستان‌های تامین ‌اجتماعی ایران با استفاده از شاخص‌ بهره‌وری مالم‌کوئیست mpi (malmquist productivity index) انجام گردید.روش بررسی: این مطالعه از نوع پیمایشی بود. جهت محاسبه mpi در کلیه بیمارستان‌های تامین اجتماعی طی سال‌های 1394 تا 1397، ابتدا از طریق مصاحبه با 10 نفر از خبرگان در این زمینه، مهم‌ترین معیارهای ارزیابی بهره‌وری مالی در بیمارستان‌ها شناسایی گردید (10 معیار). از آن‌جا که معیارهای مشخص ‌شده دارای برخی ویژگی‌های خاصی بود، نیاز به مدل‌سازی ریاضی داشت؛ به این‌ صورت که برخی از این معیارها غیر قابل‌کنترل و برخی دیگر جزء معیارهای نامطلوب بود. مدل ریاضی ارایه شده یک مدل تحلیل پوششی داده‌های شبکه‌ای با ورودی و خروجی صحیح، ورودی ثابت و خروجی نامطلوب به منظور استفاده در محاسبه mpi بود.یافته‌ها: محاسبه بهره‌وری مالی بیمارستان‌ها با استفاده از mpi و روش تحلیل پوششی داده‌ها dea (data envelopment analysis) با کمک 10 معیار اصلی شامل «هزینه پرسنلی، هزینه اداری، هزینه پرداخت‌های انتقالی، تعداد تخت فعال، هزینه مزایا و پرکیس پزشکان، هزینه مزایای انگیزشی و پرکیس کارکنان، مبلغ صورت‌حساب بیماران بستری، مبلغ صورت‌حساب بیماران سرپایی، جمع کارکرد درمانی و تعداد روزهای بستری» امکان‌پذیر بود و نتایج تحقیقات پیشین را تایید کرد.نتیجه‌گیری: اطلاع از بهره‌وری مالی بیمارستان‌ها در طی دوره‌های مختلف، می‌تواند موجب تخصیص بهینه منابع مالی در جهت افزایش بهره‌‌وری مالی بیمارستان‌ها شود.