بررسی عوامل مرتبط با کارایی مخارج سلامت دولت در کشورهای منتخب

مقدمه: امروزه برآورد کارایی مخارج سلامت و شناسایی عوامل مرتبط با آن به دلیل افزایش این مخارج در جهان، از اهمیت زیادی برخوردار است و مورد توجه سیاست‌گذاران بخش سلامت می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین عوامل موثر بر کارایی مخارج سلامت دولت انجام شد.روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی بود و با استفاده از داده‌های بانک جهانی طی سال‌های 1995 تا 2014 در کشورهای منتخب (شامل کشور ایران) انجام گردید. در مرحله اول، کشورهای منتخب بر حسب شاخص توسعه انسانی hdi (human development index) به چهار گروه کشورهای با hdi خیلی بالا، بالا، متوسط و پایین تفکیک و پس‌ از آن نمرات کارایی کشورها با به ‌کارگیری روش تحلیل پوششی داده‌ها dea (data envelopment analysis) محاسبه گردید. در مرحله دوم، مدل پانل tobit جهت شناسایی عوامل موثر بر کارایی مخارج سلامت دولت برآورد شد.یافته‌ها: میانگین کارایی فنی برای کشورهای با hdi خیلی بالا، بالا، متوسط و پایین به ترتیب 0.63، 0.52، 0.28 و 0.48 به دست آمد. ارتباط مثبت و معنی‌داری بین پرداخت از جیب oop (out-of-pocket) و کارایی مخارج سلامت دولت در کشورهای با hdi خیلی بالا، بالا و متوسط وجود داشت. سایر متغیرها در کشورهای با hdi خیلی بالا و بالا معنی‌دار نبود. ارتباط منفی و معنی‌داری بین متغیر تعداد تخت بیمارستانی و کارایی مخارج سلامت در کشورهای با hdi متوسط مشاهده گردید. در کشورهای با hdi پایین نیز هیچ ‌یک از متغیرها با کارایی مخارج سلامت دولت ارتباط نداشت.نتیجه‌گیری: پرداخت از جیب در کشورهای با hdi خیلی بالا و بالا نقش بیشتری در کنترل هزینه‌های غیر ضروری دارد. این امر می‌تواند به بسته خدمتی که در آن کشورها موجود است نیز مربوط باشد؛ یعنی بسته خدمتی که در این کشورها تحت پوشش بیمه است و بیمار بابت آن هزینه‌ای پرداخت نمی‌کند، خدمات ضروری مورد نیاز بیمار را پوشش می‌دهد و خدماتی که در این بسته قرار ندارند و بیمار باید برای آن‌ها پول پرداخت کند، خدمات کمتر ضروری هستند.