تحلیل یک‌سوم اوکتاوی ساختار کالبدی در مساجد بزرگ تاریخی تبریز (مقاله پژوهشی)

مساجد جزو بناهایی هستند که صدا در تبیین کیفیت آن‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد. به نظر می‌رسد ساختار کالبدی متفاوت در مساجد، در حوزه صوتیّات نیز ایفای نقش می‌کند، بناهای گنبددار، ستون‌دار و طاقی کیفیت متفاوتی از صدا ارائه می‌دهند. پژوهش کنونی در راستای تحلیل این ویژگی، پنج نمونه از مساجد بزرگ تاریخی تبریز را به عنوان نمونه مطالعه انتخاب کرده است که در پنج گروه کالبدی دسته‌بندی شده‌اند. ابزار پژوهش، سنجش میدانی با استناد به ایزو 3382 و تصویربرداری صوتی بوده و نوفه زمینه، تراز فشار صدا و زمان واخنش در وضعیت خالی نمونه‌ها و در دو ارتفاع ایستاده و نشسته به منظور شبیه‌سازی حالات نمازگزار اندازه‌گیری شده است. یافته‌های پژوهش فرم طاقی را دارای رفتاری متعادل دانسته، بیش‌ترین زمان واخنش را هم در ارتفاع ایستاده و هم در حالت نشسته در بسامد 100 هرتز و مربوط به نمونه گنبددار ارزیابی می‌نماید. بخش دیگری از یافته‌ها با توجه به برداشت‌های تصویری نشان می‌دهند تلفیق عناصر فضایی، نقش بیش‌تری در انتشار و پخش صدا ایفا می‌کنند و پراکندگیِ اصلی‌ترین بسامدهای حوزه گفتار در همه مساجد مورد مطالعه مطلوب و پرشدت است.

1/3 Octave band analysis of physical form in the great historical mosques of Tabriz (Research Article)

Mosques are among the buildings that sound has a special role in the explanation of their quality. It seems that different physical forms in mosques also play a role in the field of acoustics, domed, columned and arched buildings offer different qualities of sound. To analyze this feature, the current study has selected 5 samples of large historical mosques in Tabriz as a study sample, which are classified into 5 formal groups. The method is field research based on ISO3382 and visual surveys and Background Noise, Sound Pressure Level and Reverberation Time were measured in the empty position of the samples and at two standing and sitting heights to simulate the prayer positions. Findings of the study consider the arched form to have a balanced behavior, evaluating the maximum RT both at standing and sitting position at a frequency of 100 Hz and related to the domed sample. Another part of the findings, according to the visual surveys, shows that the combination of spatial elements plays a great role in the distribution of sound, and the scattering of the main frequencies of the speech in all the mosques is desirable and intense.