راهکار پیشنهادی برای اصلاح شورای امنیت سازمان ملل

سازمان ملل متحد، پس از ناکامی آرمان‌های ابتدای سده بیستم و به‌منظور غلبه بر مشکلات آن، بر فراز سازه‌های ازهم‌پاشیده جامعه بین‌الملل ایجاد گردید. اما باوجود توفیقاتی که سازمان ملل به‌عنوان یک سازمان بین‌المللی جهانی نسبت به سلف خود داشته، باید اذعان کرد این امیدها در برخی جنبه‌ها سرابی بیش نبوده و این سازمان به برخی اهداف خود به‌علت مغایرت با منافع ملی دولت های بزرگ نرسیده است. در این میان وجود حق وتو برای پنج عضو شورای امنیت (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و انگلستان)، از همان ابتدای تاسیس سازمان با انتقادهای فراوانی روبرو بوده است. کشورهای کوچک از آغاز و در کنفرانس سانفرانسیسکو با داشتن چنین اختیاری برای کشورهای بزرگ مخالف بوده، آن را با روح منشور مغایر می‌دانستند. امروزه نیز باوجود استدلال کشورهای بزرگ مبنی بر داشتن مسیولیت حفظ صلح و امنیت، مخالفت‌ها نسبت به این حق به‌ویژه پس از جنگ اخیر در عراق، بیش از گذشته افزایش یافته است. این پرسش همواره مطرح بوده است که آیا پنج عضو دایم شورای امنیت در وهله نخست برای دراختیار داشتن این حق تا چه اندازه شایسته هستند، و در وهله دوم به چه میزان اعطای این حق به پنج کشور یادشده، برای جامعه بین‌الملل مفید بوده است. بر مبنای همین تردیدها، کشورها و ارگان‌های مختلف تلاش داشته‌اند تا طرح‌های جایگزین برای این حق اعضای دایم شورای امنیت ارایه کنند. در این مقاله ضمن توضیح دلایل وجوب این تغییرات، ایده جدیدی ارایه شده است.