نئوپریبندالیسم و معمای توسعه: درآمدی نظری بر اقتصاد سیاسی تعلیق توسعه در ایران

درحالی‌که پرسش از نحوه و امکان توسعه در ایران همچنان یکی از اصلی‌ترین مسائلی است که اذهان محققان حوزه‌های مختلف علوم سیاسی و اجتماعی را در ایران به خود مشغول کرده، یافتن پاسخی مناسب هنوز محقق نشده است. این مقاله کوششی برای فهم مسئله توسعه‌نیافتگی در ایران پس از انقلاب از چشم‌انداز جدیدی است که تاکنون بدان پرداخته نشده است. نویسنده با الهام از ایده پریبندالیسم «ماکس وبر»، جامعه‌شناس آلمانی که در آثار «ریچارد جوزف» سیاست‌شناس آفریقایی-آمریکایی تداوم یافته است، نظریه نئوپریبندالیسم را برای فهم و توضیح دلایل توسعه‌نیافتگی ایران پیشنهاد می‌کند. نئوپریبندالیسم که به معنای تخصیص منابع عمومی به منافع خصوصی نخبگان سیاسی-اقتصادی است، شکل پیچیده‌تر، مبسوط و پیشرفته‌تر پریبندالیسم است که به‌نظر می‌رسد در ایران به شکلی نظام‌مند، نهادینه‌شده و قانونی از طریق سازوکاری مبتنی بر سه‌گانه «بانکوکراسی»، «جامعه بازار غیررقابتی» و «حقوق غیراستحقاقی قانونی‌شده» عمل می‌کند. این سازوکار از شکل‌گیری دولت توسعه‌خواه جلوگیری می‌کند و به بازتولید تعلیق توسعه در ایران منجر می‌شود.

neo-prebendalism and development dilemma: a theoretical introduction for understanding the political economy of development suspension in iran

although the question about paths and possibilities of development in iran has been one of the main questions in the minds of iranian social and political scientists, the answer has yet to be found. this paper examines iran’s underdevelopment problem from a new perspective. the author adopts the term prebendalism from max weber and richard joseph and develops it to the theory of neo-prebendalism for understanding causes of underdevelopment in iran. neo-prebendalism means allocation of public resources to the private interests of political-economic elites which act systematically, institutionally and legally through the triple of bankocracy, uncompetitive market society and undeserved legalized rights. this mechanism hinders the formation of developmental state and reproduces development suspension in iran.