ریاست معنوی در فلسفۀ سیاسی ایرانی از منظر هانری کربن

برجستگی روح معنویت‌گرایی در ذهن و ضمیر انسان ایرانی و البته انعکاس آن در هستی‌شناسی، انسان‌شناسی و فرجام‌شناسی اندیشۀ ایرانی، در پرداختن به امر سیاسی نیز پیامدهای خود را آشکار خواهد ساخت. در این پژوهش بر آنیم تا از این منظر به بررسی جایگاه، چیستی و تداوم ریاست و سیاست باطنی و روحانی و به‌طور خاص شاه آرمانی و ولایت معنوی در فلسفۀ ایرانی بپردازیم. در این زمینه، اندیشه‌های هانری کربن، به‌عنوان فیلسوفی که در جای‌جای آثار خود به این استعداد ایرانی اشاره دارد، و درک و دریافت وی از مضامین بالا، هدایتگر مسیر و مقصود ما بوده است. در پاسخ به این پرسش که مبانی شاه آرمانی و ولایت معنوی در فلسفۀ سیاسیِ ایرانی چیست؟ مستلزم آن بوده‌ایم تا از ساحت «علم سیاست» به «فلسفۀ سیاسی» با مختصاتی که در ادامه بدان اشاره شده است، گذر نماییم. به‌اختصار، درکی که از شاه آرمانی و ولایت معنوی و به‌طور کلی سیاست باطنی در اینجا توصیف می‌شود، در ساحتی کلی، ژرف‌اندیشانه، فراتاریخی و مبنایی است که قابل فهم می­باشد و این امری متمایز با سطح جزئی، تاریخی و عینی سیاست بوده و قابل فروکاست یا مقایسۀ صوری با مقتضیات و واقعیات موجودِ آن نیست. به باور ما، کربن بر آن است تا ضمن تاکید و برجسته‌سازی بُعد معنویِ نبوّت و امامت، تمایزی بین ولایت، ریاست و هدایت روحانی با شکل ظاهری و دنیوی آن ایجاد نموده و بی‌آنکه مجبور باشد تا از آرمان به واقعیت سقوط کند، با اصالتی که به عالم و ساحتی مینوی و باطنی و تاریخ و زمانی لطیف و درونی در جهان‌بینی فلسفۀ ایرانی دریافته و بهره­گیری از تاکیدی که در آنجا به آرمان‌شهر، شاه آرمانی و فرشگرد و منجی‌گرایی وجود دارد، از مفهومی چون ولایت و ریاست معنوی سخن بگوید.

SPIRITUAL LEADERSHIP IN IRANIAN POLITICAL PHILOSOPHY FROM THE PERSPECTIVE OF HENRY CORBIN

The prominence of the spirit of spiritualism in the mind and conscience of the Iranian people, and of course its reflection on the ontology, anthropology, and epistemology of Iranian thought, will also have its consequences in dealing with politics. In this study, from this perspective we intend to examine the position, quiddity and continuity of spiritual leadership and spiritual politics, and in particular the Shah Armani and spiritual province in Iranian philosophy. In this context, Henry Corbin’s ideas, as a philosopher who refers to this Iranian talent in his works, and his understanding and perception of the above themes, have guided our path and purpose. We try to evaluate foundations of Shah Armani and spiritual province in Iranian political ontology. We need to move from the field of political science to political philosophy with the following coordinates. In short, the understanding of the Shah Armani and spiritual province, and, in general, esoteric politics here is comprehensible in profound, transhistorical, and fundamentally context. This is distinct from the historical and objective level of politics. There is no formal reduction or comparison with its existing facts. In our view, Corbin intends to emphasize the spiritual dimension of prophecy and Imamate, to distinguish between spiritual sovereignty, province, leadership, and guidance with its apparent and worldly form, to speak of a concept called spiritual government, province and leadership. To this end, he uses the originality of the spiritual and esoteric world and inner time and history in Iranian philosophy and the emphasis there on the utopia and Shah Armani and Saviorism.