تعارض جهان‌بینی و عمل در حکمرانی آرمانی ژانوس در شاهنامه

شاهنامۀ فردوسی روایتی صادقانه از سیاست‌ در ایران‌ باستان و جهان‌بینی حاکم بر آن به‌شمارمی‌آید. اگرچه نمی‌توان شاهنامه را منحصراً متنی سیاسی دانست، روایت‌های آن بازگوکنندۀ بخش‌هایی از زندگی سیاسی و سیاست‌ورزی ایرانیان است، بر این اساس می­توان برخی از ویژگی‌های سیاست‌ورزی ایرانیان را در شاهنامه بازیابی ‌کرد. هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل تعارض میان جهان‌بینی و عمل سیاسی و به تعبیری آشکارسازی ویژگی بنیادین ژانوسی بودن سیاست عملی حتی در حکومت‌های آرمانی در شاهنامه‌است. در این پژوهش مفروض اصلی این است که جهان­بینی دوگانه‌انگار تاثیری بر عمل سیاسی ندارد. بنابراین پرسش مقاله این است که در شاهنامۀ فردوسی تعارض میان جهان‌بینی و عمل شاهان آرمانی و دوچهرگی سیاست چگونه مطرح شده ‌است؟ فرضیۀ ما این است که چهرۀ ژانوسی سیاست در شاهنامه با برداشتی روان‌شناسانه، به شخصیت حکمران نسبت داده می‌شود که نوعی بلاتکلیفی در قضاوت نهایی در خصوص پایبندی حکمران آرمانی به جهان‌بینی به‌وجود آورده‌ است. برای آزمون این فرضیه، از روش تفسیری استفاده شده‌ است.

Conflict of practice and worldview in the ideal ruler(Janus in the Shahname)

Ferdowsi’s Shahnameh is the truthful narrative of politics in ancient Iran and the worldview of that time. Although the Shahnameh is not exclusively a political text, its narratives reflect parts of Iranians’ political life. Accordingly, we can retrieve some of the features of Iranian polical thouth and practice in the Shahnameh. Analysis of conflict between the political prctice and worldview, or the Janusian character,is demonstrated in the ideal rulership in the Shahnameh. The assumption in this study is that the dualist worldview does not affect political actions, so the question is how have the janusian thinking in the Shahnameh? The hypothesis is, That the ruler’s adherence to the dualist worldview is obscure, because the Janusian thinking is attributed for the ruler.