مسئلۀ روش در خوانش فلسفۀ سیاسی فارابی

مشکلۀ نحوۀ خوانش فلسفۀ سیاسی، یعنی موضوع اصلی این مقاله، سبب به‌وجود آمدن مسائل روشی در تفسیر  فلسفۀ سیاسی فارابی، به‌طور خاص، و فلسفۀ سیاسی اسلامی، به‌طور کلی می‌شود. در این مقاله دو روشِ عمدۀ «منطق اجتماعی دانش» و «علم‌الاجتماع فلسفه» مطرح شده‌ است. پس از توضیح مختصری در خصوص روش نخست، سعی می‌کنیم لوگوس (منطق) حاکم بر فلسفۀ سیاسی اسلامی، از یک طرف و فلسفۀ سیاسی فارابی، از طرف دیگر را به‌وسیلۀ روش دوم بیازماییم. براساس روش علم‌الاجتماع فلسفه، هنر نگارش و «اقتصاد در حق» در نگاه فارابی را بررسی می‌کنیم. در پایان سعی می‌کنیم شیوه‌های پنهان کردن «تناقض» در نوشته‌های فارابی را درنظر آوریم. این شیوه‌ها برگرفته از تفسیر اشتراوس از ابن‌میمون است. اما در آغاز و پیش از این موضوعات مطالعات عمده بر روی فارابی و مسئلۀ تصحیح انتقادی نوشته‌های فارابی نشان داده می‌شود. سوال اصلی پژوهش بدین قرار است: آیا آثار فارابی امکانِ خواندنِ خود را در خود نهفته دارند؟ و آیا می‌توان این آثار را در پرتوِ نورِ یکدیگر مورد بازخوانی فلسفی قرار داد؟

The Problem of Method in Reading of Farabi’s political philosophy

Abstract: The question of how to read Farabi’s political philosophy, the subject matter of this article, raises methodical problems of interpreting both Farabi’s political philosophy, in particular, and Islamic Political philosophy, in general. I will present two prominent method i.e. sociology of knowledge and sociology of philosophy. After a brief explanation about the former, I will try examine the Logos of Islamic Political Philosophy, on the one hand, and Farabi’s political philosophy, on the other hand, with the latter. Based on sociology of philosophy, I will take into account the art of writing and the economy of the truth in Farabi’s point of view. At the end of the article, we will consider some of the ways of hiding contradiction in farabi’s writings. These ways are derived from Strauss’s interpretation on Maimonides. But at the outset, we should show comprehensive studies on Farabi and the problem of critical edition of his writings.