آسیب‌شناسی مشروعیت در اندیشۀ سیاسی هخامنشیان (تحلیل محتوای کتیبه‌ها)

پگاه تاریخ بشر در موضوع سیاست را ایرانیان به خود اختصاص داده‌اند و آنان بوده اند که وجوه غارتگری، جنگ، خشونت، ناامنی، بی‌نظمی، آشوب و تجاوز را به سمت گفتمان های آبادانی، رواداری، راستی، اخلاق و حقوق بشر سوق داده اند. سلسلۀ هخامنشیان به گفتۀ ابن‌خلدون و هگل سرآغاز حکمرانی انسانی در تاریخ بشر است. در این نوشتار قصد داریم با تحلیل سنگ‌نوشته‌ها و کتیبه‌های به‌جای‌مانده از دورۀ هخامنشیان، به این پرسش پاسخ دهیم که چه کسی، با چه ویژگی‌هایی حق حکمرانی در این سلسله را به‌دست می آورده است. مجموعه کتیبه های به‌جای‌مانده در تخت جمشید، همدان، شوش، بیستون، خراسان، مصر و ... که گفته ها و گزاره های شاهانی چون کوروش، داریوش، کمبوجیه و ... را ثبت کرده است، منبع دستۀ اول و مستقیمی در جهت شناخت و نقد و بررسی اندیشۀ سیاسی ایران محسوب می شود. بر قلمرو حکومتی که نیمی از پهنۀ مسکونی کرۀ زمین را در اختیار داشت، چه کسی با چه شاخص‌هایی می بایست حکومت‌داری کند. در این نوشتار وجوه تکنیکی هرم حاکمیت هخامنشیان مورد بررسی انتقادی قرار می گیرد تا وجهی ناشناخته و بسیار تداومی در اندیشۀ سیاسی ایران تحلیل شود.