دیپلماسی علمی ایران در روابط با گرجستان

دیپلماسی علمی، مفهومی است که در قرن بیست‌ویکم و به واسطۀ پیشرفت‌های فناورانه در حوزه‌های مختلف دانش بشری طرح شده و مورد توجه قرار گرفته است. به‌طور کلی، این مفهوم عبارت است از استفاده از همکاری های علمی میان ملت ها به‌منظور رسیدگی و حل‌وفصل چالش‌های مشترک. یکی از مسائلی که جمهوری های بازمانده از فروپاشی اتحاد شوروی به‌طور کلی و از جمله کشورهای منطقۀ قفقاز جنوبی در دورۀ پس از فروپاشی شوروی با آن روبه‌رو شدند، ضعف دانش و فناوری تخصصی در حوزه های مختلف و همچنین کمبود نیروهای متخصص در این حوزه ها بود که دلیل آن، به وابستگی جمهوری ها به مرکز اتحاد (روسیه) از نظر علمی و فناوری بازمی گشت. از این دیدگاه، پیشرفت های ایران در عرصۀ علم و فناوری که در عرصۀ بین‌المللی تایید و تصدیق شده و زمینۀ شکل گیری دانشی بومی را در حوزه های مختلف فراهم کرده، می تواند به‌عنوان یک جنبه از قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در روابطش با کشورهای منطقۀ قفقاز جنوبی مورد توجه و استفاده قرار گیرد و به‌عنوان زیربنایی برای تقویت جایگاه ایران در این کشورها و ابزاری به‌منظور تامین هرچه بیشتر منافع ملی در رابطه با آنها به‌کار گرفته شود. مقالۀ حاضر تلاش دارد ضمن بررسی مفهوم دیپلماسی علمی و جایگاه آن در عرصۀ روابط بین‌الملل کنونی، رویکرد جمهوری اسلامی ایران نسبت به این‌گونه از دیپلماسی را مطالعه کند و به‌طور خاص، آن را در چارچوب روابط ایران با گرجستان به‌عنوان یکی از کشورهای منطقۀ قفقاز جنوبی بررسی کند. این مقاله نشان می دهد که دیپلماسی عمومی، تاکنون از دستیابی به جایگاه بایستۀ خود در روابط ایران با گرجستان بازمانده، اما وجود پتانسیل های علمی و فناوری فراوان در کشور، زمینۀ بالقوه ای را برای فعال کردن این جنبه از دیپلماسی در روابط مذکور به‌وجود آورده است.