واکاوی رهبری مخرب و پیامدهای آن در مدارس

رهبری مخرب در مدارس با ایجاد فضایی پُر از ترس، ناامنی، بی‌اعتمادی و افزایش تنش‌های بین‌فردی می‌تواند آسیب‌های جدی به دانش ‌آموزان، معلمان و کارکنان مدرسه وارد کند. هدف پژوهش حاضر واکاوی رهبری مخرب و پیامدهای آن در مدارس استان تهران بود. مطالعه حاضر، پژوهش کیفی است که با استفاده از راهبرد پدیدارشناسی تفسیری و با روش تحلیل کلایزی انجام شد. درراستای هدف پژوهش تجارب درک‌شده معلمان نسبت به رفتارهای مخرب مدیران مدارس و پیامدهای آن کاوش شد. میدان پژوهش مدارس ابتدایی و متوسطه استان تهران بود. چهارده مصاحبه به روش نمونه‌گیری هدف‌مند و گلوله برفی ازطریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با معلمان و معاون مدرسه انجام شد. مدت زمان مصاحبه‌ها بین 40 تا 60 دقیقه بود. پس از تحلیل داده‌ها 35 مولفه مربوط به رفتارهای رهبری مخرب کشف شد که درقالب 8 مضمون اصلی رفتارهای مخرب، سلطه و اربابی، خودشیفتگی، رفتار سیاسی نامطلوب، رفتار توهین‌آمیز، عدم همدلی، رفتار ناعادلانه، مدیریت خُرد، مقاومت در برابر تغییر و فقدان مسئولیت‌پذیری طبقه‌بندی شدند. همچنین، 25 مولفه مربوط به پیامدهای رهبری مخرب استخراج و درقالب 8 مضمون اصلی دسته‌بندی شدند. چنین فضایی منجر به کاهش انگیزه شغلی، افزایش تنش‌های بین‌فردی، کاهش همکاری و تعامل، عدم توسعه حرفه ای، کاهش اعتماد بین‌فردی، عدم تکمیل کادر آموزشی، کاهش سلامت جسمی و روانی و سمی شدن محیط مدرسه می‌شود. نتایج پژوهش موید بروز رفتارهای مخرب مدیران در مدارس ایران است. از طریق توجه به صدای معلمان، این پژوهش سعی دارد آگاهی درباره رهبری مخرب در محیط آموزشی را افزایش دهد و نیاز به بهبود ساز و کار‌های رهبری در سازمان‌های آموزشی را مورد توجه قرار دهد.

analyzing destructive leadership and its consequences in schools

the purpose of this study was to analyze destructive leadership and its consequences in schools in tehran province. the present study is qualitative research that was conducted using the interpretive phenomenology strategy and colaizzi’s analysis method. in line with this goal, the perceived experiences of teachers regarding the destructive behaviors of school principals and their consequences were explored. the research field was primary and secondary schools in tehran province. fourteen interviews were conducted using purposeful and snowball sampling methods through semi-structured interviews with teachers and school assistants. the duration of the interviews was between 40 and 60 minutes. after analyzing the data, 35 components related to destructive leadership behaviors were discovered, which were classified into 8 main themes of destructive behaviors: dominance and mastery, narcissism, unfavorable political behavior, offensive behavior, lack of empathy, unfair behavior, micromanagement, resistance to change, and lack of responsibility. also, 25 components related to the consequences of destructive leadership were extracted and categorized into 8 main themes. such an atmosphere leads to a decrease in job motivation, an increase in interpersonal tensions, a decrease in cooperation and interaction, a lack of professional development, a decrease in interpersonal trust, a lack of completion of the teaching staff, a decrease in physical and mental health, and the poisoning of the school environment. the results of the research confirm the occurrence of destructive behavior of managers in iranian schools. by paying attention to teachers’ voices, this research tries to increase awareness about destructive leadership in the educational environment and to consider the need to improve leadership mechanisms in educational organizations.