الگوی رهاوردهای توسعۀ سرمایۀ روان‌شناختی در سازمان با رویکرد ترکیبی فراتحلیل و مدل‌سازی ساختاری- تفسیری

برخورداری از امید، خوش‌بینی، خودکارآمدی و تاب‌آوری؛ حالات روانی سازنده‌ای به‌شمار می‌روند که نتایج فردی، گروهی و سازمانی آن در پژوهش‌های فراوانی مورد مطالعه قرار گرفت است. پژوهش حاضر به مطالعۀ نظام‌مند و جامع این مطالعات و شناخت روابط علّی میان این نتایج پرداخته است. این پژوهش توصیفی، کاربردی و کمی است. ابتدا پیامدهای سرمایۀ روان‌شناختی از 40 مقاله منتشرشده در مجلات علمی- پژوهشی ایرانی در بازه زمانی سال 1390 تا پاییز سال 1398 با روش فراتحلیل شناسایی، استخراج و اولویت‌بندی شده‌اند. سپس با تکنیک مدل­سازی ساختاری تفسیری و براساس نظرات 12 نفر از مدیران و کارشناسان اداره کل تعاون و پشتیبانی وزارت آموزش‌وپرورش رتبه‌بندی و الگوی روابط میان آنها ارائه شده است. سرمایۀ روان‌شناختی بر همۀ 40 پیامد موردمطالعه از اندازۀ اثر معنی‌دار برخوردار بوده است. این پیامدها در سه طبقۀ دارای اندازۀ اثر زیاد، متوسط و کم دسته‌بندی شدند. دراین‌میان، متغیرهای دلبستگی شغلی، کاهش رفتار انحرافی، هویت سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی، پاسخگویی سازمانی و مسئولیت­پذیری اجتماعی از بیشترین اندازۀ اثر برخوردار بودند. بررسی روابط علی میان خود این پیامدها نیز نشان داد دلبستگی شغلی و هویت سازمانی دارای بیشترین تاثیرگذاری و کاهش رفتار انحرافی و رفتار شهروندی سازمانی دارای بیشترین تاثیرپذیری بودند. بنابراین، توسعۀ سرمایۀ روان‌شناختی می‌تواند رهاوردهای احساسی، نگرشی، رفتاری و عملکردی ارزشمندی برای فرد و سازمان درپی داشته باشد.

the model of developing psychological capital achievements in organizations through acombined approach of meta-analysisand interpretive-structural modeling

having hope, optimism, self-efficacy and resilience are constructive mental states whose individual, group and organizational results have been studied in many studies. the present research does a systematic and comprehensive study of these reserch and recognizes the causal relationships between these results. this is a descriptive, applied and quantitative research. first, the consequences of psychological capital from 40 articles published in iranian scientific-research journals in the period of 2011 to the fall of 2019 have been identified, extracted and prioritized by meta-analysis. then, with the interpretive structural modeling technique based on the opinions of 12 managers and experts of the general department of cooperation and support of the ministry of education, the ranking and the pattern of relations between them are presented. psychological capital had a significant effect on all 40 outcomes studied. these outcomes were classified into three categories with high, medium and low effect sizes. among these, the variables of job attachment, reduction of deviant behavior, organizational identity, organizational citizenship behavior, organizational accountability and social responsibility had the greatest effect. the study of causal relationships between these outcomes also showed that job attachment and organizational identity had the most impact and the reduction of deviant behavior and organizational citizenship behavior had the most influence. accordingly, developing psychological capital can lead to valuable outcomes in the emotional, attitudinal, behavioral, and performance-related fields.