تدوین مدل تبیینرفتار غیراخلاقی سازمان یار در شرکت های دولتی

یکی از چالش های شرکت های دولتی در ایران، بروز و شیوع رفتارهای غیراخلاقی است. اخیراً نوع جدیدی از این رفتارها تحت عنوان رفتار غیراخلاقی سازمان یار مطرح شده است که با هدف انتفاع سازمان و کارکنان آن انجام می‌شود. پیرامون رفتارهای غیراخلاقی، نظریات و مدل های گوناگونی وجود دارد، اما این گونه به‌نظر می رسد از پیشران ها، مولفه ها و راهکارهای مقابله با رفتار غیراخلاقی سازمان یار در شرکت های دولتی کم تر بحث شده است. هدف غایی پژوهش، ارائه مدل تبیین رفتار غیراخلاقی سازمان یار در شرکت های دولتی می‌باشد. پژوهش صبغه کیفی دارد. با بهره‌گیری از روش تحلیل مضمون کدها شناسایی و متعاقب آن، مضامین پایه و سازنده مفهوم پژوهش دسته بندی شد. پرسش شوندگان از میان مدیران شرکت های دولتی و متخصصان آکادمیک رفتار سازمانی می باشند که با استفاده از روش نمونه گیری هدف‌مند قضاوتی و گلوله برفی و ابزار مصاحبه داده های پژوهش جمع‌آوری شد. به‌این‌منظور، 15 مصاحبه انجام شد و اشباع نظری از مصاحبه چهازدهم بود. یافته های پژوهش حاکی از شناسایی 1259 کد اولیه ، 124 مضمون پایه و 32 مضمون سازنده و 6 مضمون فراگیر بود. نتایج تحقیق نشان داد رفتار غیراخلاقی سازمان یار از 3 مولفه شامل سوءاستفاده جانی، سوءاستفاده مالی و سوءاستفاده اطلاعاتی تشکیل شده و عوامل کلیدی تاثیرگذار درقالب سه دسته عوامل تاثیرگذار مستقیم، میانجی و تعدیل گر می باشند. همچنین پیامدهای ناشی از بروز این رفتار شناسایی و راهبرهای مقابله با آن نیز ارائه شد که درقالب مدل تبیین رفتار غیراخلاقی سازمان یار در شرکت های دولتی ارائه شد.

Designing Unethical ProOrganizational BehaviourModel in Public Companies

One of the challenges of stateowned companies in Iran is the emergence and spread of immoral behaviors. Recently, a new type of unethical behaviors has emerged as the unethical pro organizational behavior that its intention is benefitting the organization and/or its employees. There are various theories, and models about ethical behaviors, but this seems to be less discussed about antecedents, components, and strategies to deal with unethical pro organizational behavior in public companies. The ultimate goal of this research is designing unethical proOrganizational behavior model in public companies. Research has used qualitative approach. Primary codes, basic and organizing themes were identified with applying thematic analysis and then research concept were categorized. The respondents were among the managers of stateowned companies and academics of organizational behavior. Interviewed data were collected through purposeful judgmental and snowball sampling method. For this purpose, 15 interviews were conducted and the theoretical saturation was reached at the 12th interview. The research findings identified 1350 primary codes, 124 basic themes, 32 organizing themes and 6 global themes. The results showed that unethical proorganizational behavior consists of 3 components including life abuse, financial abuse and information abuse and the key influencing factors are in three categories of direct, mediating and moderating factors. The consequences of this behavior were also identified and the coping strategies were presented in the form of a model of explaining unethical proorganizational behavior in public companies.