آلوده شدن شب‌ پره‌ی مینوز گوجه‌فرنگی Tuta absoluta توسط جدایه‌ی بومی Heterorhabditis bacteriophora

نماتدهای بیمارگر حشرات، انگل‌های اجباری برای طیف وسیعی از حشرات هستند و در بسیاری از برنامه‌های مدیریت تلفیقی آفات به‌کار گرفته‌می‌شوند. تاثیر جدایه‌ی بومی از گونه‌ی heterorhabditis bacteriophora, poinar (1975) روی لاروهای سنین مختلف شب‌پره‌ی مینوز گوجه‌فرنگیtuta absoluta, meyrick (1917)  به دو صورت گلدانی و آزمایشگاهی بررسی شد. جدایه‌یh. bacteriophora  با استفاده از روش تله‌گذاری لاروهای سن آخر پروانه‌ی موم‌خوارgalleria mellonella, linnaeus (1758) از خاک مزرعه‌ی یونجه واقع در شهرستان فیروزکوه جداسازی شد. سپس برای به‌دست آوردن جمعیت کافی از نماتد مورد بررسی، نمونه‌های به‌دست آمده روی لاروهای سن آخر گالریا پرورش داده شدند. بوته‌های گوجه‌فرنگی آلوده به شب‌پره‌ی مینوز از گلخانه‌های آلوده در شهرستان ورامین جمع‌آوری و سنین مختلف لاروی جداسازی شدند. در بررسی آزمایشگاهی، تعداد 10 عدد لارو سنین مختلف توتا به‌طور جداگانه در ظروف پتری قرار داده‌شدند. به‌هر ظرف پتری حاوی لاروهای آفت، تعداد 1000 عدد لارو عفونت‌زای سن سوم نماتد، اضافه شد و در شرایط آزمایشگاه نگه‌داری شدند. تیمار شاهد بدون اضافه کردن نماتد در نظرگرفته‌شد. نتایج حاصل از بررسی آزمایشگاهی نشان داد که گونه‌یh. bacteriophora  توانست 100 درصد لاروهای مورد بررسی را در مدت 48 ساعت بیمار نموده و باعث مرگ و میر آن‌ها شود. تجمع لاروهای تغذیه کننده نماتد در سطح بدن لاشهٌ لاروهای بیمار، بعد از 72 ساعت،  قابل مشاهده بود و لاروهای عفونت‌زای سن سوم و به‌تدریج نماتدهای نر و ماده ظاهر شدند (شکل1 a). در بررسی گلدانی، پس از پرورش نشاء گوجه‌فرنگی، لارو و پروانه‌ی بالغ شب‌پره‌ی مینوز، روی بوته‌ی گوجه‌فرنگی رها سازی شدند. پس از استقرار آفت، سوسپانسیونی با غلظت 103×2 عدد لارو سن سوم عفونت‌زای نماتد در لیتر آب تهیه و یک روز در میان به‌مدت 4 روز روی سطح برگ‌های آلوده به شب‌پره، محلول‌پاشی شد. بوته‌های گوجه‌فرنگی آلوده به آفت به‌عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد و با آب معمولی اسپری گردید. 96 ساعت پس از محلول‌پاشی، لاروهای شب‌پره بررسی و لارو‌های غیرفعال و تغییر رنگ یافته از داخل دالان‌های ایجاد شده درون پارانشیم برگ (شکل1 b). جدا و به ظروف پتری منتقل و با استفاده از روش وایت (white, 1927) نگهداری شدند. بررسی لاروهای آلوده توتا پس از 72 ساعت وجود نماتدها را روی سطح بدن آفت نشان داد. با آزمایش گلدانی مشخص شد که لارو سن سوم عفونت‌زای h. bacteriophora قادر است از دالان‌های پارانشیمی ایجاد شده توسط توتا در سطح برگ نفوذ کرده و موجب 100 درصد آلودگی و مرگ لارو شب‌پره‌ی مینوز گوجه‌فرنگی گردد. این اولین گزارش از پارازیته شدن لارو آفت مذکور توسط h. bacteriophora در ایران است. پیشنهاد می‌گردد پژوهش‌های تکمیلی در مورد بیمارگری این نماتد روی حشره مذکور انجام پذیرد.  

The infected of tomato leafminer moth (Tuta absoluta) by native isolate of Heterorhabditis bacteriophora

Entomopathogenic nematodes are obligatory parasites of insects, which are used in many integrated pest management programs. The effect of a native isolate of Heterorhabditis bacteriophora on different  larval instars of tomato leafminer Tuta absoluta were evaluated under Invitro and Invivo conditions. The isolates of H. bacteriophora were collected from the soil of alfaalfa fields located in Firoozkouh area  by using last instars larvae of wax moth, Galleria mellonella, by baiting technique. The isolated nematode was reared on the last larval instars of G. mellonella to produce sufficient population of the nematode (Fig.1 A). The tomato plants infected by T. absoluta were collected from greenhouses under tomato cultivation in Varamin, and different larval instars pest were also obtained from the same locations. In Invitro experiment, 10 different larval instars of tomato leafminer were placed individually in a Petri dish. About 1000 third stage infective juveniles (IJs) were added to each Petri dish and preserved at laboratory conditions. In addition, a control treatment was considered without entomopathogenic nematodes. The results showed that  H. bacteriophora infected all the larval stages of Tuta within 48 hours and caused 100% mortality. Infected larvae were inactive and accumulation of the nematodes on the surface of larval body was visible after 72 hours.  IJs of nematode and females and males were gradually appeared (Fig. 1 B). InInvivo experiment, adult leafminer were released on tomato seedlings, after establishment of pest on tomato leaves and observation the egg lying and larval instars, the seedlings were sprayed with 2×103 IJs/ lit of water every alternative day for 4 days. Infected tomato seedlings by Tuta was checked as control and sprayed with water. 96 hours after spraying the leafminer larvae were collecteded from leaves and transferred to Petri dishes and incubated by using White method (White, 1927). The infected larvae of Tuta showed the presence of nematodes on their body surface after 72 hours. The results of Invivo experiments showed that the infective juveniles of H. bacteriophora were capable of penetrating the  parenchymal tissues channels made by Tuta and caused 100% infection and mortality of the leafminer larvae. This to our knowledge  is the first report of the parasitism of the tomato leafminer by H. bacteriophora in Iran. We suggest complementary research studies on this nematode and its host.