تعیین شکارگر غالب سپردار سفید خرما parlatoria blanchardi با استفاده از نشانگرهای ملکولی در نخلستان‌های بم

خرما به عنوان یک محصول اقتصادی ارزشمند در نواحی جنوبی ایران است. استان کرمان بیشترین سطح زیر کشت نخیلات را در کشور دارد. سپردار سفید خرما parlatoria blanchardi یکی ازآفات شاخص درخت خرما در ایران است که در برخی موارد، خسارت زیادی به باغات خرما  به‌خصوص درختان جوان وارد می‌کند. کنترل آفات خرما معمولاً با استفاده از حشره‌کش‌ها در دهه‌های گذشته انجام شده است. اما با توجه به جنبه‌های منفی برنامه‌های کنترل شیمیایی، در سال‌های اخیر به برنامه مدیریت تلفیقی آفات و کنترل بیولوژیک توجه شده است. شکارچیان مهم و موثری در نخلستان‌ها وجود دارند. یکی از عوامل مهم در موفقیت کنترل بیولوژیک و از شاخص‎های معیار انتخاب، یافتن برهمکنش‌‌های بین شکارگر و طعمه‌‌های مختلف آن‌ها است. برهمکنش‌‌های بین شکار و شکارگر و برهمکنش‌‌های بین شکارچیان عمومی و طعمه‌‌های مختلف آن‌ها اجزای کلیدی مطالعات اکولوژیکی است که به دنبال توضیح فرآیندهای پویایی جمعیت جانوران است که می‌توان از آنها در برنامه‌های مدیریت تلفیقی آفات استفاده کرد. برای تعیین دشمنان طبیعی موثر، استفاده از نشانگرهای مولکولی کاربرد روزافزونی پیدا کرده است. برای تعیین فراوانی ژنوم سپردار در دستگاه گوارش شکارگرها، نمونه‌برداری‌های منظم ماهانه از شکارگرها انجام شد. آزمایش با روش دستی استخراج dna بر پایه ctab انجام و برای بررسی ژنوم سپردار از طریق مقایسه نمونه‌ها از دو نشانگر ملکولی (233 و 186 جفت باز) ژن میتوکندریایی سیتوکروم اکسیداز i (coi) از سپردار سفید خرما استفاده شد. تعداد و محدوده زمان‌‌های نمونه‌برداری پس از تغذیه به نوع شکارچی مورد مطالعه بستگی دارد و باید از ابتدا مورد توجه قرار گیرد. حداکثر زمان تشخیص از چند ساعت تا 5 روز پس از تغذیه با طعمه متغیر است. بدین جهت یک آزمایش نیز برای تعیین حداکثر زمان ردیابی بقایای ژنوم شکار در دستگاه گوارش شکارگر نیز طراحی گردید. نتایج تایید کننده اختصاصی بودن پرایمرهای مورد استفاده بود. بهترین زمان برای ردیابی ژنوم 24 ساعت پس از تغذیه تعیین گردید. همچنین نتایج نشان داد که گونه کفشدوزک chilocorus bipustulatus l. با بیشترین میزان فراوانی ردیابی مبتنی بر dna سپردار سفید خرما گونه غالب و موثر در نخلستان‌های مورد ارزیابی می‌باشد. نتایج پژوهش حاضر، پتانسیل استفاده در کنترل بیولوژیکی و مطالعات اکولوژیکی تعاملات شکارچی و طعمه مورد استفاده را دارا است.

identification of the predominant predator of the date palm scale, parlatoria blanchardi, using molecular markers in the palm groves of bam

date palm is a valuable economic product in the southern regions of iran. kerman province has the largest cultivated area of date palm in the country. the date palm scale, parlatoria blanchardi, is one of the key pests of date palm trees in iran, which sometimes causes significant damage to date palm groves, particularly young trees. date palm pest control has typically been conducted using insecticides over the past decades. however, considering the negative aspects of chemical control programs, integrated pest management (ipm) and biological control programs have gained attention in recent years. there are significant and effective predators in date palm groves, and one crucial factor in the success of biological control is finding the interactions between predators and their various prey, which is a key criterion for selection. the interactions between prey and predator, and between generalist predators and their various prey, are essential components of ecological studies aimed at explaining the processes of animal population dynamics that can be used in ipm programs. the use of molecular markers has increasingly been employed to determine effective natural enemies. regular monthly sampling of predators was carried out to determine the frequency of p. blanchardi genome in the digestive systems of predators. dna extraction was manually conducted using the ctab–based method, and for examining the p. blanchardi genome, two molecular markers (233 and 186 base pairs) of the mitochondrial cytochrome oxidase i (coi) gene from the date palm scale were used. the number and timing of sampling after feeding depend on the predator species studied and should be considered from the outset. the maximum detection time varies from a few hours to 5 days after feeding on the prey. therefore, an experiment was designed to determine the maximum time for detecting the remnants of the prey genome in the predator’s digestive system. the results confirmed the specificity of the primers used. the best time to detect the genome was determined to be 24 hours after feeding. additionally, the results indicated that the coccinellid, chilocorus bipustulatus l., with the highest frequency of detection based on the dna of the date palm scale, is the dominant and effective species in the evaluated date palm groves. the results of this research have the potential to be used in biological control and ecological studies of predator–prey interactions..