اثر باکتری‌های محرک رشد گیاه (pgpr) بر نماتد سیستی غلات (heterodera avenae) در شرایط آزمایشگاه و گلخانه

یکی از مهمترین عوامل مهم و خسارت زای گندم نماتد سیستی غلات با نام علمی heterodera avenae می‌باشد. نماتد‌های انگل گیاهی یکی از عوامل مهم محدودکننده رشد غلات در سراسر دنیا به شمار می آیند. به منظور کنترل این بیمارگرها از روش های زراعی، شیمیایی و کنترل زیستی استفاده می شود. باکتری‌های محرک رشد می توانند به عنوان عوامل کنترل زیستی بیمارگر نیز نقش ایفا کنند. این باکتری ها با عملکردهای مفیدی، مانند کلاته کردن آهن از طریق تولید سیدروفور، انحلال فسفات، تثبیت نیتروژن و تولید آنزیم‌های پروتئاز و کیتیناز به رشد گیاه نیز کمک می کنند. در پژوهش حاضر ریشه های گندم دارای علائم مشکوک به نماتد سیستی غلات از منطقه دزفول در سال زراعی 1401-1400 جمع آوری شد. پس از بررسی های اولیه نماتد عامل بیماری شناسایی و تکثیر شد. با توجه به مشخصات ریخت سنجی و ریخت شناسی لاروها و سیست ها مخصوصا مخروط انتهایی آن، گونه نماتد h. avenae تشخیص داده شد. سپس اثر هفت سویه باکتریایی محرک رشد بومی بر میزان تفریخ تخم و مرگ و میر لارو های نماتد سیستی غلات درون تشتک پتری در آزمایشگاه بررسی گردید. تاثیر پنج سویه باکتری منتخب براساس آزمون آزمایشگاهی، در گلخانه روی نماتد سیستی غلات همرا با تیمار گوگرد و نماتدکش nematex ec مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در شرایط آزمایشگاهی سویه های باکتریایی توانستند به طور متوسط 62 درصد میزان تفریخ تخم را کاهش دادند. بیشترین کاهش تفریخ تخم را باکتری bacillus pumilus با 73 درصد ایجاد کرد. میزان درصد مرگ و میر لارو ها در آزمون آزمایشگاهی نیز به طور میانگین 63 درصد نشان داده شد که تیمار باکتری  b. pumilus با 70 درصد بیشترین درصد مرگ و میر را نشان دادند. نتایج بررسی های گلخانه ای نشان داد که تیمار های گوگرد-گیاه سالم، گوگرد-نماتد و باکتری b. pumilus و p. fluorescens در تیمار گیاه سالم و نماتد در خصوصیات ارتفاع بوته، وزن تر و خشک بوته و ریشه بیشترین اثر را داشتند. همچنین بیشترین مقدار کاهش میزان تعداد سیست در تیمار b. pumilus با تعداد 1± 49 عدد سیست مشاهده شد. در بررسی تعداد تخم در سیست بیشترین کاهش تعداد تخم در سیست در تیمارهای nematex ec و باکتری b. pumilus با تعداد 1±67 و 2±111 مشاهده شد. همچنین در بررسی تعداد لارو زنده در گلدان بیشترین کاهش میزان لارو در تیمار nematex با 1± 87 عدد مشاهده شد.

the effect of plant growth-promoting bacteria on cereal cyst nematode (heterodera avenae) under laboratory and greenhouse conditions

one of the damaging agents for wheat is the cereal cyst nematode (heterodera avenae). plant growth promoting bacteria (pgpr) are a group of bacteria that have beneficial properties for plant growth, including iron chelation, siderophore production, phosphate dissolution, nitrogen fixation, as well as the production of protease and chitinase enzymes. these bacteria can also be used as biological control agents. in this study, wheat roots showing suspicious symptoms of cereal cyst nematode were collected from the dezful county in khuzestan province during 2022-2023.  after initial investigations, nematode identification and purification was done. according to the morphometric and morphological characteristics of the larvae and cysts, especially its cone top, h. avenae was diagnosed. the effect of seven native growth-stimulating bacterial strains on egg hatching rate and mortality of cereal cyst nematode larvae in the petri dish was investigated in the laboratory. the effect of four selected bacterial strains with sulfur treatment and nematex ec nematicide was investigated in the greenhouse against grain cyst nematode. the results showed that in laboratory conditions, the bacterial strains were able to reduce the egg hatching rate by 62% on average. bacillus pumilus bacteria caused the greatest decrease in egg hatching by 73%. the percentage of mortality of larvae in the laboratory test was also shown to be 63% on average, and the treatment of b. pumilus bacteria showed the highest percentage of mortality with 70%. the results of the greenhouse investigations showed that the treatments involving sulfur-healthy plants, sulfur-nematode, and the b. pumilus and p. fluorescens bacteria were most effective in promoting healthy plant growth and controlling nematode infestation. these treatments resulted in significant improvements in plant height, as well as fresh and dry plant and root weights. additionally, the greatest reduction in the number of cysts was observed in the b. pumilus treatment, with an average of 49 ± 1 cysts. when examining the number of eggs within the cysts, the most substantial decrease was observed in the nematex ec and b. pumilus bacteria treatments, with 67 ± 1 and 111 ± 2 eggs, respectively. furthermore, in the assessment of the number of live larvae in the pot, the greatest decrease in the number of larvae was observed in the nematex treatment, with 87 ± 1..