تبیین نقش مسئولیت‌پذیری کارکنان در رابطۀ بین رهبری خدمت‌گزار با خودکارآمدی و رفتارهای مبتکرانه در راستای سیاست‌های کلی نظام اداری

یکی از شاخص‌های بارز جوامع موفق، عمق نفوذ فرهنگ خدمت‌گزار در لایه‌های مختلف جامعه است. سازمان‌ها، به‌عنوان رکن اصلی این ساختار، حیات و بالندگی‌شان را مرهون مدیریت و رهبری کارآمد و همچنین نیروی انسانی متعهد و توانمند هستند. در واقع انسان‌ها، به‌عنوان محور اصلی فعالیت‌های سازمانی، نقش کلیدی در تحقق اهداف و موفقیت سازمان دارند و گسترش فرهنگ خدمت‌گزار در میان آن‌ها ضامن موفقیت پایدار سازمان و در نهایت جامعه است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر رهبری خدمت‌گزار بر خودکارآمدی و رفتارهای مبتکرانۀ کارکنان با توجه به نقش میانجیگری مسئولیت‌پذیری در بین کارکنان در راستای سیاست‌های کلی نظام اداری است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری اطلاعات، توصیفی از نوع هم‌بستگی است. جامعۀ آماری پژوهش تمام کارکنان شاغل در سازمان هواپیمایی کشور بود که حجم نمونه به‌صورت تصادفی ساده برای جامعۀ محدود 307 نفر برآورد شد. ابزار اندازه‌گیری شامل مقیاس رهبری خدمت‌گزار از ارهارت (2004)، مقیاس مسئولیت‌پذیری از کارول (2010)، مقیاس خودکارآمدی از چن و دیگران (2001) و مقیاس رفتارهای مبتکرانه از کانتر (1998) بود و براساس مقیاس پنج‌درجه‌ای لیکرت طراحی شد و ضرایب آلفای کرونباخ آن‌ها به‌ترتیب برابر با 0.927، 0.928، 0.856 و 0.911 به دست آمد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس (نسخۀ 25) استفاده شد و برای بررسی رابطۀ بین متغیرها، از مدل‌سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار اسمارت پی‌ال‌اس بهره گرفته شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد رهبری خدمت‌گزار بر مسئولیت‌پذیری، خودکارآمدی و رفتارهای مبتکرانه، و همچنین مسئولیت‌پذیری بر خودکارآمدی و رفتارهای مبتکرانه تاثیر مثبت و معنا‌دار دارد؛ در نهایت نقش میانجیگری مسئولیت‌پذیری در رابطۀ بین رهبری خدمت‌گزار با خودکارآمدی و رفتارهای مبتکرانه تایید شد.   نتایج پژوهش نشان داد که رهبری خدمتگزار بر مسئولیت‌پذیری، خودکارآمدی و رفتارهای مبتکرانه تاثیر مثبت و معنی‌داری دارد؛ همچنین تاثیر مثبت و معنی‌داری مسئولیت‌پذیری بر خودکارآمدی و رفتارهای مبتکرانه تایید شد. در نهایت نیز نقش میانجی‌گری مسئولیت‌پذیری در رابطه بین رهبری خدمتگزار با خودکارآمدی و رفتارهای مبتکرانه تایید شد.

clarifying the role of employee responsibility in the relationship between servant leadership, with self-efficacy, and innovative behaviors in line with the general policies of the administrative system

a hallmark of successful societies is the integration of a servant culture across all societal levels. organizations, as central pillars, depend on effective management and leadership, alongside a dedicated and capable workforce, to thrive. employees, as the heart of organizational operations, play a pivotal role in achieving organizational objectives, and cultivating a servant culture among them is essential for sustained organizational and societal success. this study investigated the impact of servant leadership on employees’ self-efficacy and innovative behaviors, emphasizing the mediating role of responsibility among employees in alignment with the iran’s overarching administrative policies. this applied research adopts a descriptive-correlational approach for data collection. the population included all employees of the civil aviation organization, with a sample size of 307, determined by simple random sampling. the study employed ehrhart’s (2004) servant leadership scale, carroll’s (2010) responsibility scale, chen et al.’s (2001) self-efficacy scale, and kanter’s (1998) innovative behavior scale, each on a five-point likert scale. cronbach’s alpha coefficients for these scales were 0.927, 0.928, 0.856, and 0.911, respectively. data analysis was performed using spss version 25, and structural equation modeling (sem) with smartpls software was used to examine relationships between variables. findings indicate that servant leadership positively and significantly influences responsibility, self-efficacy, and innovative behaviors, with responsibility itself positively affecting self-efficacy and innovative behaviors. finally, responsibility was confirmed as a mediating factor in the relationship between servant leadership and both self-efficacy and innovative behaviors.