عوامل موثر بر تاب آوری اقتصادی در مناطق آزاد تجاری ایران

از دیدگاه توسعه اقتصاد ملی و منطقه‌ای؛ مناطق آزاد باعث افزایش مبادلات تجاری و جذب برخی تخصص‌های فنی و سرمایه‌ای مورد نیاز و در نهایت پویایی اقتصاد می‌شود. از طرفی تاب آوری که پایه و اساس آن مقاوم سازی اقتصاد در برابر تکانه‌های داخلی و خارجی است و یکی از اهداف آن که افزایش توان صادراتی بر اساس بندهای 10 و 12 سیاستهای اقتصاد مقاومتی کشور می‌باشد، ارتباط نزدیک و تنگاتنگی با مناطق آزاد و بین‌المللی شدن آن دارد، لذا این پژوهش به دنبال ارتباط این دو مقوله با یکدیگر است. بر این اساس با استفاده از شاخص‌های تاب‌آوری جک بورمن و همکاران ، مناطق آزاد کیش، قشم، چابهار، انزلی، اروند و ارس در بازه زمانی 1396-1390 با مدل دوربین فضایی مورد سنجش و مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر سریز فضایی سهم صادراتی و اشتغال اثر منفی و معنی‌داری بر شاخص تاب آوری داشته است و بیشترین اثر سریز فضایی ناشی از سهم صادراتی مناطق آزاد تجاری بر شاخص تاب آوری دارد. مقدار منفی و معنادار ضریب خودرگرسیون فضایی نشان می‌دهد که بخشی ازتغییرات کاهشی شاخص تاب آوری مناطق آزاد تجاری هریک از مناطق مورد بررسی به واسطه اثر فاصله یا مجاورت بوده است.

Factors Affecting Economic Resilience in Free Trade Zones

From the perspective of national and regional economic development, free zones increase trade exchange and attract some of the required technical and capital expertise and ultimately economic dynamics. On the other hand, the resistive economy, which is the basis for the resilience of the economy to domestic and foreign shocks, and one of the aims of which is to increase the export potential based on paragraphs 10 and 12 of the country’s resistive economy policies, is closely linked to the free and interregional zones. It is internationalizing, so this study seeks to relate the two categories to each other. Based on the resilience indices of Jack Borman et al., The free zones of Kish, Qeshm, Chabahar, Anzali, Arvand, and Aras were compared and compared with the space camera model in 20112011. The results showed that the effect of export share surplus and employment had a negative and significant effect on the Resistance Economics Index, which was reduced by one unit increase in these variables, respectively, 929.411 and 0.014, respectively, and the greatest effect of spillover due to the export share of free zones, respectively. The business has a resistance economy index. The negative and significant values of the spatial autoregressive coefficient indicate that part of the decreasing changes in the resistance economics index of the free trade zones was due to the distance or proximity effect.