اثرات متقارن و نامتقارن تکانه‌های نفتی بر متغیرهای اقتصاد کلان در ایران طی دوره 1395-1369

در این مطالعه با توجه به اهمیت نفت در اقتصاد ایران، اثرات بلندمدت و کوتاه‌مدت ناشی از تکانه‌های نفت بر متغیرهای تولید ناخالص داخلی حقیقی، نقدینگی و تورم با استفاده از مدل vecm و علیت گرنجر بصورت فصلی طی دوره 1369 تا 1395 بررسی شد. نتایج مدل متقارن حاکیست تاثیر شوک قیمت نفت بر تولید ناخالص داخلی حقیقی و نقدینگی مثبت بوده اما تاثیرش بر تورم منفی است. نتایج مدل نامتقارن نشان می‌دهند که تاثیر شوک مثبت قیمت نفت بر تولید ناخالص داخلی حقیقی، تورم و نقدینگی به ترتیب مثبت، منفی و مثبت بوده و تاثیر شوک منفی قیمت نفت بر تولید ناخالص داخلی حقیقی، تورم و نقدینگی به ترتیب منفی، مثبت و منفی است. اما اندازه تاثیر شوک‌های مثبت قیمت نفت بر تولید ناخالص داخلی حقیقی، تورم و نقدینگی در بلندمدت به مراتب بیشتر، کمتر و بیشتر از شوک‌های منفی قیمت نفت است. تاثیر شوک‏های مثبت و منفی بر متغیرها نامتقارن است لذا واکنش متغیرها به شوک‏های مثبت و منفی در جهت‏های مخالف هم اما توام با مقادیر متفاوت می‌باشد. با توجه به تاثیرگذاری نامتقارن شوک‌های قیمت نفت بر متغیرهای اقتصاد کلان، توصیه می‌شود که دولت به مرور زمان وابستگی بودجه عمومی به نفت را کاهش دهد تا از این طریق تاثیرگذاری شوک‌های نفتی بر هزینه‌های دولت را از بین ببرد و یا اگر نمی‌تواند این وابستگی را از بین ببرد تلاش کند تا مدیریت صحیحی بر درآمدهای نفتی (در قالب بودجه و انضباط بودجه‌ای و مالی) و منابع صندوق توسعه ملی داشته باشد تا آثار سوء آنها به حداقل برسد.

The Symmetric and Asymmetric Effects of Oil Shocks on Macroeconomic Variables in Iran during the Period of 13691395

Considering the importance of oil in Iran’s economy, in this paper, the effects of long and shortterm effects of oil shocks on real GDP, liquidity and inflation were investigated using the VECM model and Granger causality during the period 1369 to 1395. The results of the symmetric model indicate that the effect of oil shock on real GDP and liquidity is positive, but its effect on inflation is negative. The results of the asymmetric model show that the effect of positive oil price shock on real GDP, inflation and liquidity is positive, negative and positive, and the negative impact of oil price on real GDP, inflation and liquidity is negative, positive and negative. The magnitude of the effect of positive oil shocks on real GDP, inflation and liquidity in the long run are far more limited and more than negative oil shocks shocks. The effect of positive and negative shocks on the variables is asymmetric, which means that the response of the variables to positive and negative shocks is in opposite directions, but with different values. In the short run, oil prices are the cause of all variables.Given the asymmetric effect of oil price shocks on macroeconomic variables, it is recommended that the government, over time, reduce the public budget’s dependence on oil in order to eliminate the impact of oil shocks on government spending.