بازنمایی گذار مدرنیته در ادبیات معاصر ایران (مورد مطالعه: گزیدۀ آثار هدایت و فروغ)

این مقاله به بازنمایی گذار مدرنیته در ادبیات معاصر ایران می پردازد. در این راستا، دو تن از چهره های شاخص ادبیات معاصر ایران، صادق هدایت و فروغ فرخزاد، انتخاب شدند تا با ردیابی مولفه‌های بازنمایی در گزیدۀ آثار و اندیشۀ آنان و تطبیق آن با جریان توسعۀ مدرنیته، وضعیت تفکر در ایران معاصر تبیین شود. پژوهش حاضر به روش مطالعۀ کتابخانه‌ای و تحلیل محتوایی و پارادایم متکی بر رویکرد جامعه‌شناسی تفسیری انجام گرفته است. پرسش اصلی این است که مبنای بازنمایی صادق هدایت و فروغ فرخزاد در گذار مدرنیتۀ ایران، متکی بر چه اسلوب و نگرشی است که بر شناخت، نوع نگاه و خلق آثار آن‌ها موثر افتاده است. در تجزیه و تحلیل آثارمهمآنان، این دستاورد حاصل شد که هردو آن‌ها از نظر شیوۀ کار، نگرش کنش پژوهانه را در فرایندی دیالکتیکی پیشۀ خود کرده‌اند، اما برخی نگرش‌های ایستایی شناسانه که حاصل دیالکتیک ذهن و عین در بستر پرورشی ویژۀ آنان است، سبب تفاوت در نوع نگاه به انسان شده است. حصار سنتی ساختار جامعۀ مردمحور صادق هدایت نتوانسته است تمایز سنت و مذهب و عینیت زمان را در هم فراخوانی طبیعت‌گرایانه از یکدیگر منفک کند، اما فروغ فرخزاد مرزهای سنتی جنسیتی را درمی‌نوردد و به افق‌هایی فراجنسیتی ره می‌سپارد.