جوک‌های سیاه، تعامل‌های اجتماعی و پیامدهای غیرسازندۀ آن

جوک یکی از راه‌هایی است که انسان ها با آن لحظاتی شاد را برای خود رقم می زنند. جوک، بخشی از طنز یا فکاهیات شفاهی در ادبیات عامه ایران است که به صورت های مختلفی پدیدار می‌شود. برخی از جوک‌ها با ایجاد شعف، کارکردی مثبت در زمینه‌های گوناگون دارند؛ بنابراین، عنصری سازنده قلمداد می‌شوند، اما بعضی دیگر بازتاب‌های منفی دارند و آثار تخریبی فراوانی به بار می‌آورند. این مقاله به پیامدهای منفی جوک‌هایی می پردازد که در اصطلاح جوک‌های سیاه نامیده شده‌اند. همچنین این پژوهش با استفاده از رهیافت کیفی به دنبال آن است که این پیامدها را مطالعه کند.  در این مقاله، ابتدا با واکاوی مفهوم جوک و بیان ابعاد مختلف آن و نیز بیان سیر تحول آن در تاریخ ادبیات ایران، به مفهوم شناسی دقیق جوک‌های سیاه می پردازیم و پیامدهای آن‌ها را از دیدگاه جامعه مورد مطالعه بررسی می کنیم. نتایج نشان می‌دهد جوک‌های سیاه پیامدهای متعددی دارند که در ابعاد مختلف روانی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی پدیدار می‌شوند؛ تا جایی که ممکن است انسجام جامعه را مختل کنند.