طرد اجتماعی (مورد مطالعه: طرد عینی و ذهنی سالمندان شهر تهران)

تغییرات اساسی در ساختار زندگی فردی و اجتماعی در دوران سالمندی و فقدان برنامه‌ریزی برای این مرحله از عمر، سالمندان و جامعه را با وضعیت کمابیش مسیله‌سازی مواجه کرده که نیازمند بررسی و ارزیابی همه‌جانبه است. طرد اجتماعی که در ادبیات نظری و نیز سیاست‌گذاری‌ها، تبدیل به مبحثی به‌روز برای تحلیل مسایل و مشکلات همه اقشار اجتماع، در سطوح و ابعاد مختلف شده است، چندیست در زمینه پژوهش‌های سالمندی نیز جای خود را به‌خوبی باز نموده است. این پژوهش به بررسی وضعیت شمول - حاشیه‌ای شدن سالمندان شهر تهران با عینک طرد اجتماعی پرداخته، و این مفهوم را در دو سطح عینی و ذهنی و در پنج بعد عملیاتی کرده است: طرد از منابع مادی، طرد از خدمات اجتماعی، طرد از روابط اجتماعی، طرد از محله و نیز طرد از انواع فعالیت‌های اجتماعی و در دو سطح عینی و ذهنی تقسیم شده‌است.براساس بررسی نتایج پیمایش که بر روی 123 سالمند شصت سال و بزرگ‌تر، در مناطق 1، 3، 8، 12، 17 و 18، به انجام رسید، از میان پنج وجه متفاوت طرد اجتماعی، تجربه طرد از انواع فعالیت‌های فرهنگی و احساس طرد از خدمات گوناگون، بیشترین فراگیری را بین سالمندان ساکن تهران داشته است. براساس یافته‌های پژوهش بین وجوه مختلف طرد اجتماعی ارتباط درونی وجود دارد، و طرد از یک وجه سبب تجربه طرد در بقیه وجوه می‌شود. درضمن طردی که سالمند به‌طور عینی در زندگی تجربه می‌کند، سبب طرد ذهنی و درنهایت احساس در حاشیه قرارگرفتن سالمند می‌شود.