تبیین جامعه ‏شناختی تولید گفتمان ادبیات داستانی سیاسی در دهه‏ های چهل و پنجاه شمسی

این مقاله قصد دارد به مطالعه عوامل جامعه‌شناختی موثر بر تولید گفتمان ادبیات داستانی سیاسی در دهه‌های چهل و پنجاه شمسی بپردازد. بدین منظور، از نظریه‌های روبرت وسنو، و رندال ‌کالینز استفاده کرده‌ایم که مجموعاً چهار متغیر سیاست‌های اصلاحی دولت نوساز، ایجاد بحران در نظم اخلاقی جامعه، شکل‌گیری زنجیره‌های تعامل میان نویسندگان، و بسیج منابع را بر تولید گفتمان مورد مطالعه موثر می‌دانند. در این پژوهش، با رویکرد تبیینی، از روش تفسیر تاریخی استفاده شده و سعی شده با استفاده از داده‌های تاریخی، از نحوه تولید گفتمان مورد بحث، روایتی معقول ارایه شود. یافته‌ها حاکی از آن است که به‌واسطه سیاست‌های اصلاحی پهلوی دوم، شکل‌گیری طبقه متوسط جدید و طرح ادبیات متعهد فضای فکری و سیاسی جامعه با وضعیت جدیدی مواجه شد. تشکیل کانون نویسندگان ایران و فعالیت‌های پیگیر اعضای آن و برگزاری شب‌های شعر انستیتو گوته از مهم‌ترین عوامل تجربی موثر بر تولید (تولید، گزینش، و نهادینه‌شدن) گفتمان ادبیات داستانی سیاسی دوره مورد مطالعه ما بوده‌اند.