وضعیت اعتماد عمومی اساتید دانشگاه‏ها به کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران

اعتماد نخبگان به نظام‌ بخشی از سرمایه اجتماعی است که به تحقق هر چه بیشتر اهداف نظام منجر می‌شود. اساتید دانشگاه از جمله مهم‌ترین گروه‌های نخبه محسوب می‌شوند که به دلیل ارتباط و تاثیرگذاری بر دانشجویان سهم عمده‌ای در میان نخبگان دارند. پرسش اساسی در مقاله حاضر، معطوف به چیستی و چگونگی جنبه‌های مختلف اعتماد اساتید به نظام و پرسش‌های فرعی نیز به جنبه‌های نگرشی و ذهنی و راهبردهای افزایش آن معطوف است. روش‌های اصلی برای پاسخگویی به پرسش‌ها، مصاحبه‌های عمیق با اساتید و تحلیل ثانویه داده‌های کمّی است. مصاحبه‌شوندگان بر اساس نمونه‌گیری هدف‌مند انتخاب شدند و تلاش شده تا تنوع در آن‌ها حفظ شود، به گونه‌ای که به رویکردهای سیاسی مختلف اساتید نیز توجه شود. داده‌ها و اظهارات مصاحبه‌شوندگان حاکی از آن است که اعتماد عمومی مردم و اساتید به سایر افراد در جامعه در مقایسه با گذشته رو به کاهش است. این امر زمینه منفی افزایش بی‌اعتمادی اساتید به نظام را نیز ایجاد می‌کند. تاکید عمده مصاحبه‌شوندگان بر آن است که بی‌اعتمادی اساتید به نظام، بیش از آنکه به هسته‌های بنیادین و قواعد نظام بازگردد به بازیگران و عملکردهای سازمانی مربوط است. انباشت و تراکم بی‌اعتمادی در این دو لایه بیرونی به لایه درونی قواعد نیز تسری می‌یابد.