تبیینی بر رابطه کاربران در فیسبوک و سرمایه اجتماعی پیوندبخش

این مقاله با استفاده از روش‌های ترکیبی پیمایش و گروه کانون به مطالعه سرمایه اجتماعی کاربران فیسبوک در ایران پرداخته است. این مقاله سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که آیا سرمایه اجتماعی حاصل از روابط کاربران با حلقه آشنایان در فیسبوک در روابط اجتماعی افراد در فضای واقعی جامعه ایران نیز بازتاب دارد؟ قرار است در اینجا نظریه‌های فوکویاما، کلمن، پوتنامرا به شکل ترکیبی طرح شود و با داده‌های تجربی کارایی این ترکیب را بسنجیم. سپس، با کاربرد روش استدلال قیاسی، فرضیه مفید بودن سرمایه اجتماعی حاصل از روابط کاربران فیسبوک با حلقه آشنایان برای جامعه را به آزمون بگذاریم. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه آنلاین و آفلاین و حجم نمونه 2437 نفر بوده است. فیسبوک از لحاظ ساختاری امکان تشکیل شبکه‌های متداخل فوکویاما و بستگی کلمن را دارد. سازوکار تشکیل لایه‌ها سبب می‌شود تشکیل پیوندهای ضعیف، تسهیل‌شده و دامنه روابط اجتماعی افراد گسترش یابد. در این مقاله سرمایه اجتماعی اگر روابط احساسی و قوی را تقویت کند از نوع پیوندمدار است و اگر روابط ضعیف را استحکام بخشد از نوع سرمایه اجتماعی پیوندبخش است. ادعای ما این است که با افزایش شدت استفاده کاربران از فیسبوک، سرمایه اجتماعی پیوندبخش نیز افزایش می‌یابد. نتایج پیمایش‌های ما این ادعا را اثبات می‌کند؛ بدین معنا که فیسبوک به لحاظ ساختاری تشکیل و تقویت پیوندهای سست را تسهیل کرده است.