تاملی جامعه‌شناختی بر نظام مسائل و آسیب‌های اجتماعی (مورد مطالعه: استان آذربایجان غربی)

هدف این مقاله، شناسایی و اولویت‌بندی نظام مسائل و آسیب‌های اجتماعی استان آذربایجان غربی برای همسوکردن حوزۀ اجرایی با حوزۀ دانشی و ایجاد یک فضای مفهومی مشترک و جلب توجه مدیران اجرایی به یافته‌های علمی حوزۀ اجتماعی برای نیل به توسعۀ اجتماعی است. به‌لحاظ نظری، دو رویکرد عمدۀ واقعیت‌گرایی اجتماعی و برساخت‌گرایی در بررسی مسائل و آسیب‌های اجتماعی طرح شده است که در این تحقیق از رویکرد برساخت‌گرایی برای شناسایی نظام مسائل و تشخیص اهمیت و اولویت مسائل اجتماعی از دیدگاه نخبگان بهره گرفته شده است.روش‌شناسی پژوهش حاضر از منظر راهبرد استقرایی، از لحاظ ماهیت کیفی، از نظر هدف کاربردی، و به‌لحاظ تحلیل داده‌ها اکتشافی است. جامعۀ آماری پژوهش شامل مطلعان کلیدی و کارشناسان خبره در حوزۀ آسیب‌های اجتماعی (استادان دانشگاهی علوم اجتماعی، مدیران اجرایی و کارشناسان حوزۀ اجتماعی) است که به شیوۀ نمونه‌گیری غیراحتمالی هدفمند، 20 نفر از کارشناسان و متخصصان انتخاب شدند. واحد تحلیل این پژوهش، آسیب‌ها و مسائل اجتماعی، واحد مشاهده در این پژوهش فرد صاحب‌نظر یا صاحب تجربه در حوزۀ آسیب‌های اجتماعی است. برای گردآوری داده‌ها از تکنیک مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته، جلسات گروه متمرکز و تکنیک دلفی و برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار میک‌مک استفاده شده است.یافته‌های تجربی پژوهش حاکی از آن است که نحوۀ پراکنش متغیرها و شاخص‌ها در محورهای تاثیرگذاری (نفوذ) و تاثیرپذیری (وابستگی) مستقیم و غیرمستقیم مسائل بر همدیگر، سیستم اجتماعی مرکز استان را به‌لحاظ آسیب‌های اجتماعی در وضعیت ناپایدار نشان می‌دهد و بدکارکردی نهادی (ضعف مدیریتی)، حاشیه‌نشینی، اعتیاد، کودکان خیابانی، طلاق، فقر و بیکاری از مسائل اساسی، راهبردی و کلیدی محسوب می‌شوند. براساس نتایج و یافته‌های این پژوهش در برنامه‌ریزی برای مداخلات اجتماعی ضرورت دارد این مسائل به‌عنوان مسائل اولویت‌دار مدنظر باشد.

sociological reflection on the system of social problems and harms(case study of west azarbaijan province)

the purpose of this article is to identify and prioritize the system of social issues and harms in west azerbaijan province to align the executive field with the academic field, crea​te a common conceptual space, and draw the attention of executive managers to the scientific findings of the social field in order to achieve social development. social realism and constructivism are the two primary theoretical approaches that have been proposed for the examination of social issues and damages. the system of problems and the relevance and priority of social issues from the elites’ perspective have been identified through the application of constructivism in this research.the current research methodology is inductive in terms of research strategy, qualitative in terms of research nature, applied in terms of purpose, and exploratory in terms of data analysis. the statistical population of this research consists of key informants and expert experts in the field of social hazards, including university professors of social sciences, executive managers, and experts in the social field. these individuals were selected using non-probability targeted sampling. the unit of analysis in this research is harms and social issues, while the unit of observation is a person with either personal experience or an opinion regarding social harms. the data was collected using the semi-structured interview technique, focus group meetings, and delphi technique, and the data was analyzed using “mic mac” software.the experimental results of the research suggest that the province’s social system is in an unstable state in terms of social damages and institutional malfunction (management weakness) due to the distribution of variables and indicators in the axes of influence and direct and indirect dependence of the issues on each other. marginalization, addiction, street children, divorce, poverty, and unemployment are regarded as fundamental, strategic, and critical issues. consequently, it is imperative to prioritize these issues in the planning of social interventions in light of the results and findings of this research.