شرایط تاثیرگذار بر وضعیت زندگی زنان سرپرست خانوار در ایران و راهکارهای کاهش آسیب‌ها

افزایش آمار زنان سرپرست خانوار و به‌تبع آن آسیب‌ها و مشکلات آنان در سال‌های اخیر از مهم‌ترین تغییرات جامعه ایران در حوزه زنان و خانواده است. این مسئله موضوع زنان سرپرست خانوار را به مقوله‌ای جدی برای پژوهش تبدیل کرده است؛ تا آنجا که پژوهش‌های بسیاری در این حوزه انجام شده است. هدف پژوهش حاضر شناسایی شرایط تاثیرگذار بر وضعیت زندگی زنان سرپرست خانوار و ارائه راهکارهایی برای کاهش آسیب‌پذیری و بهبود وضعیت زندگی این زنان است. برای این منظور با فراتحلیل 110 اثر پژوهشی شامل مقالات علمی-پژوهشی، پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی و طرح‌های پژوهشی در بازه زمانی 1385-1398، متغیرهای بررسی‌شده در پژوهش‌های منتخب در دو دسته شرایط موثر بر افزایش و کاهش مطلوبیت وضعیت زندگی زنان سرپرست خانوار تقسیم‌بندی شدند. شرایط موثر بر کاهش مطلوبیت وضعیت زندگی زنان سرپرست خانوار شامل نداشتن امنیت اقتصادی، وضعیت نامطلوب اشتغال، تحصیلات کم، فشار نقش‌های شغلی و خانوادگی، وضعیت نامطلوب سلامت جسمانی، وضعیت نامطلوب سلامت روانی، وضعیت نامطلوب امنیت و سلامت اجتماعی، وضعیت نامطلوب روانی فرزندان، طرد اجتماعی و چالش‌های عملکردی سازمان‌های مسئول است. همچنین توانمندی اقتصادی، آموزش‌های توانمندسازی شغلی، آموزش‌های توانمندسازی روان‌شناختی، آموزش‌های عمومی، خدمات مشاوره‌ای، حمایت خانواده، حمایت‌های اجتماعی، سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی به‌عنوان شرایط موثر بر افزایش مطلوبیت وضعیت زندگی زنان سرپرست خانوار شناسایی شدند. همچنین بر مبنای شرایط اثرگذار مستخرج از پژوهش‌های مورد بررسی، راهکارهایی در 9 محور توان‌افزایی اقتصادی، شغلی، جسمانی، روانی، فرهنگی، اجتماعی، حقوقی، فرزندان و سازمانی با هدف کاهش آسیب‌ها و بهبود وضعیت زندگی زنان سرپرست خانوار پیشنهاد شده است.

effective conditions on femaleheaded households’ life in iran and solutions to reduce injuries

introduction: the increase in the number of femaleheaded households and, consequently, their injuries and problems in recent years has been one of the most important changes in iranian society in the field of women and family, which has turned the issue of femaleheaded households into a serious research issue and there has been an increase in research in this area. the aim of this study was to identify the conditions affecting the living conditions of femaleheaded households and to provide solutions to reduce vulnerability and improve the living conditions of femaleheaded households.method: using qualitative metaanalysis method, the present study investigated 110 selected research works including scientificresearch articles, master’s theses, doctoral dissertations and research projects in the period 138598 and the variables studied in the researches are divided into two categories, including the conditions affecting the increase and decrease of the desirability of the living conditions of women heads of households.finding: effective conditions on reducing the desirability of living conditions of femaleheaded households including economic insecurity, unfavorable employment status, low level of education, stress of workfamily roles pressure, unfavorable physical health status unfavorable mental health status, unfavorable social security and social health status, unfavorable state of mental health of children, social exclusion and functional challenges of responsible organizations. also economic empowerment, job empowerment trainings, psychological empowerment trainings, general trainings, counseling services, family support, social support, social capital and social security were identified as effective conditions on increasing desirability of the living conditions of femaleheaded households.results and conclusion: based on the effective conditions extracted from the researched studies, solutions in 9 axes of economic empowerment including financial support, insurance support  and providing house, job empowerment including information promotion in the field of employment, vocational training for employment, paving the way for stable and sufficient income and providing entrepreneurship conditions for women heads of households, physical empowerment including raising awareness in the field of physical health, providing food security, encouraging sports activities and providing health insurance facilities, psychological empowerment including providing psychological education and counseling and social work services, cultural empowerment including raising awareness and level of education of femaleheaded households, social empowerment including strengthening family and local support networks, utilizing the capacity of nongovernmental organizations, increasing the social capital of femaleheaded households and raising social awareness towards femaleheaded households, legal empowerment including increasing legal awareness, reforming and developing protection laws and providing the conditions for the realization of the rights of femaleheaded households, empowerment of children, including children’s psychological empowerment, educational empowerment and improving children’s professional skills, organizational empowerment including promoting organizational efficiency, careful and comprehensive planning and modifying the method of organizational support in order to reduce harm and improve the living conditions of femaleheaded households have been suggested.