ویژگی‌های جمعیتی-اجتماعی کودکان خیابانی و عوامل مرتبط با خیابانی‌شدن آن‌ها: مطالعه ارزیابی سریع وضعیت در کرمانشاه

کودکان خیابانی در شهر کرمانشاه مانند کودکان بسیاری از مراکز استان‌های کشور به کار و زندگی می‌پردازند. برای ایجاد هر تغییری در وضعیت این کودکان نخست باید به ارزیابی این وضعیت و عوامل مرتبط با خیابانی‌شدن آن‌ها پرداخت. در این پژوهش کمی و کیفی، ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و کار کودکان خیابانی بررسی شده است. این پژوهش بخشی از مطالعه ارزیابی سریع در شش شهر کشور است که در سال 1395-1396 در دو فاز کیفی و کمی در شهر کرمانشاه انجام شد. در بخش کیفی با نمونه‌گیری هدفمند، 19 مصاحبه فردی با مطلعان کلیدی و 9 بحث گروهی با استفاده از پرسشنامه‌های نیمه‌ساختاریافته با کودکان خیابانی صورت گرفت. سپس در بخش کمی، پس از شناسایی 54 پاتوق خیابانی کار کودکان با استفاده از نمونه‌گیری زمانمکان و پرسشنامه، اطلاعات 64 کودک خیابانی در پاتوق‌های کار کودکان در خیابان جمع‌آوری شد. به‌منظور تحلیل داده‌ها در بخش کیفی از تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد کودکان خیابانی شهر کرمانشاه عمدتاً پسر (92.2 درصد) و از نظر ترکیب ملیتیقومی همگی ایرانی هستند که به سه قوم لک، کولی و کرد تعلق دارند. اغلب کودکان خیابانی (81.3 درصد) نزد خانواده و بستگان زندگی می‌کنند. حدود نیمی از این والدین طلاق گرفته‌اند (26.6 درصد) یا یکی از آن‌ها فوت شده‌ است (28 درصد). پدران بیشتر این کودکان بی‌سواد (20.3 درصد) یا کم‌سواد (79.7 درصد) هستند و حدود 78 درصد آن‌ها بیکارند. اعتیاد از مشکلات شایع میان خانواده‌های این کودکان است و حدود 70 درصد پدران، مصرف‌کننده فعلی یا قبلی مواد بوده‌اند. همچنین حدود 60 درصد کودکان تحصیل نمی‌کنند و بیشتر به مشاغل خرد مانند دست‌فروشی (86 درصد) می‌پردازند، اما حدود 36 درصد آنان به جمع‌آوری ضایعات مشغول‌اند. مهم‌ترین دلیل کارکردن کودکان، کمک به معیشت خانواده (70 درصد)، اجبار خانواده (68 درصد) و بی‌سرپرستی (14 درصد) است. این کودکان در معرض مشکلات متعددی در خیابان قرار دارند که شایع‌ترین آن تحمل سرما و گرمای شدید، گرسنگی و توهین و کتک‌خوردن از ماموران و مردم است. کودکان خیابانی کرمانشاه به خانواده‌هایی با شرایط بسیار نامطلوب اجتماعیاقتصادی تعلق دارند. توجه به نیازهای اولیه و ضروری این خانواده‌ها و کاهش و کنترل وضعیت اعتیاد و بیکاری سرپرستان خانواده، برای کاهش کار کودکان در خیابان ضروری به‌نظر می‌رسد. به‌علاوه وجود مراکزی که کودکان در طول روز برای استفاده از غذای گرم و محافظت از سرما به آن مراجعه کنند، همچنین ممانعت از برخوردهای نامطلوب ماموران جمع‌آوری با کودکان از موارد لازم برای بهبود شرایط کودکان خیابانی است.

Demographic characteristics of Street children and their Families in Kermanshah, Labor Situation and related factors of bcoming a street child : A Rapid assessment Study

This study is part of a rapid assessment and response study in six cities of the country, which was conducted in Kermanshah, Iran in 19941996 in two qualitative and quantitative phases. In the qualitative section with targeted sampling, 19 individual interviews with key information and 9 group discussions were conducted using semistructured questionnaires with street children. Then, in a little section after identifying 54 children’s street hangouts, through timespace sampling, using a questionnaire, 64 street children were gathered in street children’s hangouts. Qualitative content analysis was used to analyze data in the qualitative section. Results: The results showed that street children in Kermanshah are mostly boys (92.2%), and in terms of nationalethnic composition, they are all Iranian and belong to the three tribes of Lak, Koli and Kurd. Most street children (81.3%) live in families and relatives, but about half of parents have divorced parents (26.6%) or one of them died (28%). Fathers are often illiterate (20.3%) or less literate (79.7%), and about 78% of them are unemployed. Addiction is one of the most common problems among the families of these children, and about 70% of the current or past consumer fathers of the material. Also, about 60 percent of children are out of school and often pay for small businesses such as handicrafts (86 percent), but about 36 percent of children are busy collecting waste.The most important cause of working for children is family support (70%), family coercion (68%) and neglected (14%).