آینده‌پژوهی فرهنگ زیست‌محیطی با روش اکتشاف و اعتباریابی سناریو (مورد مطالعه: شهر اصفهان)

در پژوهش حاضر به روش ترکیبی یا آمیخته، آینده‌پژوهی فرهنگ زیست‌محیطی ایران با اکتشاف و اعتباریابی سناریو در شهر اصفهان صورت گرفته و تحلیل یافته‌ها در دو سطح کیفی و کمی انجام شده است. در بخش کیفی که تکنیک گراندد تئوری مبنای اکتشاف سناریوها بوده، تجارب متخصصان زیست‌محیطی در نتایج تحلیل داده‌ها براساس مراحل سه‌گانه کدگذاری به‌کار رفته است. در مرحله کدگذاری باز، بیش از 245 گزاره معنادار و 134 مفهوم متناظر، و در مرحله بعد 72 مقوله فرعی از این مفاهیم متناظر استخراج شد. در مرحله مقولات فرعی دو نوع دسته‌بندی وجود دارد. دسته‌ای به سناریوهای الگوی ایرانیاسلامی پیشرفت و الگوی غربی توسعه ارتباط دارد که شامل 27 مقوله فرعی است و دسته‌ای دیگر به سناریوهای آینده فرهنگ زیست‌محیطی، شامل 45 مقوله فرعی مربوط است. درنهایت به‌دلیل ارتباط مفهومی مقولات با هم در مرحله کدگذاری محوری، 3 مقوله محوری برای سناریوهای آینده فرهنگ زیست‌محیطی و 8 مقوله محوری برای سناریوهای پیشرفت و توسعه در قالب یک مدل به‌دست آمد. سپس معادله ساختاری الگوی فوق با روش کمی مدل‌سازی آزموده شد. براساس یافته‌های بخش کیفی پژوهش، از نظر مشارکت‌کنندگان در پژوهش سناریوهای خوش‌بینانه، محتمل و بدبینانه، آینده فرهنگ زیست‌محیطی بر پایه توسعه سناریوهای الگوی ایرانیاسلامی پیشرفت و الگوی غربی توسعه است. نتایج آماری بخش کمی نیز نشان می‌دهد اثر هریک از سناریوهای الگوی ایرانیاسلامی پیشرفت و الگوی غربی توسعه، بر سناریوهای آینده فرهنگ زیست‌محیطی با ضرایب 0.46 و 0.81 معنادار است.