هرمنوتیک حدس و گمانی به‌مثابۀ روش پژوهش در علوم اجتماعی

واژه «هرمنوتیک» این فکر را به ذهن القا می‌کند که در علوم انسانی و اجتماعی تنها یک رویکرد روش‌شناسانه هرمنوتیکی وجود دارد. در‌حالی‌که این رویکردهای بسیار متنوع هستند. در هرمنوتیک برای مطالعه زندگی اجتماعی از دو مدل هرمنوتیک بازیابی یا سنتی و هرمنوتیک حدس و گمانی یا معاصر استفاده می‌شود. رویکرد هرمنوتیک سنتی یکی از روش‌های کیفی پژوهش در علوم اجتماعی برای دستیابی به معرفت دست‌اول از کنشگران اجتماعی است، اما هرمنوتیک معاصر یا حدس و گمانی از نحله‌های متاخر هرمنوتیک است که هدف آن فهم جریان خودفهمی هرروزه و نفوذ به آن، همچنین نمایان‌کردن واقعیت و معنی صحیح و زیرین کنش اجتماعی است که در ارتباط میان پژوهشگر، زمینه اجتماعی و کنشگران اجتماعی به‌وجود می‌آید. مقاله حاضر با استفاده از روش اسنادی، هرمنوتیک حدس و گمانی را که یکی از روش‌های متناسب با پژوهش‌های اجتماعی است، برجسته‌ و معرفی‌ کرده است. براساس یافته‌های این پژوهش، ادعای هرمنوتیک حدس و گمانی این است که خودفهمی که هرمنوتیک سنتی یا بازیابی بر آن تاکید دارد، معیوب است و فهمی که با بهره‌گیری از این نوع هرمنوتیک به‌دست می‌آید تنها ماسکی از واقعیت زیرین است. این در حالی است که هدف علوم اجتماعی از منظر هرمنوتیک حدس و گمانی، نفوذکردن به جریان خودفهمی هرروزه، نمایان‌کردن واقعیت و معنی صحیح کنش اجتماعی است که خود این هدف، ارتباط تنگاتنگی با تاکید متفکران علم اجتماعی بر سیالیت زندگی روزمره دارد.

Hermeneutics of Suspicion as a Research Method in Social Sciences

The word “hermeneutics” implies the idea that in humanities and social sciences, there is only one hermeneutic methodological approach, while there are various methodological hermeneutics approaches. In order to study the social life, hermeneutics uses two models i.e. hermeneutics of recovery andhermeneutics of suspicion. Traditional or recovery hermeneutics approach as a qualitative research method in social sciences, tries to acquire a firsthand knowledge from social actors, but contemporary or suspicion hermeneutics seeks to understand and penetrate to the flow of everyday selfunderstanding and reveal the reality and the right and bottom true meaning of social action. This paper, using documentary method, tries to highlight and introduce the suspicion hermeneutics as one of appropriate methods for social studies. Results indicate that suspicion hermeneutics claims that the understanding which traditional or recovery hermeneutics emphasizes on, is itself fundamentally flawed, and the understanding that comes with this type of hermeneutics is only a mask of the underlying reality. While from the point of view of suspicion hermeneutics, the suitable goal for the social sciences is influencing the flow of everyday selfawareness and revealing the truth and meaning of social action, which has a close relationship with social sciences scholars’ emphasis on the fluidity of everyday life.