بررسی تلفیق در جامعه‌شناسی فرآیندی نوربرت الیاس

تلفیق در نظریۀ اجتماعی نقش عمده‌ای در خلق مفاهیم و بسط چشم‌اندازهای نوین دارد. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تلفیق در جامعه‌شناسی فرآیندی نوربرت الیاس با بهره‌گیری از روش نظری-تحلیلی است. نتایج پژوهش حاکی از آن است الیاس در جامعه‌شناسی فرآیندی خود به‌سوی یک حوزۀ نظری و روشی فرآیندگرا حرکت کرده و در کارش تلفیقی از نوع نظری و روشی منعکس است. وی با ذکر مصادیقی از سطوح خُرد و کلان، یعنی مفهوم انسان باز و پیکربندی مدعی است که تمایز میان دو مفهوم عاملیت و ساختار را حل کرده است؛ چراکه برخلاف عاملیت و ساختار که در دو قطب مجزا قرار گرفته‌اند، مفاهیم او در یک پیوستار واحد هستند که امکان تفکیک و مرزبندی بین آن‌ها وجود ندارد. هم‌چنین الیاس با تلفیق روشی در آثارش، می‌تواند الهام بخش بحث روش‌شناختی مدرن باشد، زیرا وی از داده‌های مختلف و چندزوایه‌ای استفاده کرده است؛ لذا با توجه به توسعۀ چارچوبی برای یک روش فرآیندگرا، می‌توان وی را به‌عنوان یکی از طرف‌داران اولیۀ تحقیقات روش آمیخته درنظر گرفت. با وجود انتقاداتی که به‌نظریۀ الیاس وارد شده، اما کلیت کار او قابل دفاع است و آن‌چه او را در جایگاهی متفاوت، بلکه ممتاز می‌نشاند، رهیافت منحصربه‌فرد اوست با یک فرآورده‌ای نظری-تجربی، که با فراتر رفتن از تحلیل مفهومی صرف، موفق‌ترین طرح تلفیقی در حوزۀ نظری و روشی در سنت جامعه‌شناسی اروپایی را ارائه می‌دهد.

investigating integration in norbert elias’process sociology

integrative theory plays a major role in creating new concepts and developing new perspectives. the study aimed to investigate synthesis in process sociology of norbert elias by using the theoretical-analytical method. the results show that, elias has moved towards a process-oriented theoretical and methodical field in his sociology, and it can be said that a combination of theoretical and methodical types is reflected in his work. by mentioning some examples of the macro and micro levels, i.e., open personality and figuration, elias claims that he has solved the distinction between agency and structure. since in contrast to the agency and structure that are two separate poles, his concepts are on a continuum and there is not a distinct line between them. elias can also inspire the modern methodological discussion by methodological integration in his works, because he used various data and triangulation. therefore, considering the development of a framework for a process-oriented method, he can be considered as one of the early proponents of mixed method research. one can say that though elias’ theory has been criticized, it is generally defensible. the privilege of his work is his remarkable approach as a theoretical-experimental product that, going beyond the merely conceptual analysis, can be considered the most successful integrated project in the field of theory and methodology synthesis plan in european tradition of sociology.