تبیین جامعه‌شناختی عوامل موثر بر شکل ‌گیری فرهنگ فساد (مورد مطالعه: شهروندان نجف‌آبادی)

مهم‌ترین ویژگی هر فرهنگ، اکتسابی بودن و تاثیر تعاملات اعضای جامعه در تولید و بازتولید آن هست. گاهی این تعاملات می‌تواند در راستای مبارزه با فساد و گاهی نیز در راستای پذیرفتن رفتارهای مفسده‌آمیز و چشم‌پوشی نسبت به آن‌ها و در نتیجه از بین رفتن قبح فساد شکل بگیرد و حالتی را در جامعه نهادینه کند که با نام «فرهنگ فساد» شناخته می‌شود. هدف این پژوهش مشخص نمودن میزان سطح فرهنگ فساد در بین مردم شهر نجف‌آباد اصفهان و نیز تبیین چرایی شکل‌گیری آن می‌باشد. این پژوهش به‌صورت کمّی و به شیوۀ پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامۀ محقق‌ساخته به انجام رسیده است. نمونه‌گیری در این تحقیق به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای بوده است. تعداد نمونه‌ها براساس جدول تعیین حجم نمونۀ لین برابر با 370 نفر مشخص گردیده است. در این تحقیق برای تحلیل نتایج از نرم ‌افزارهای spss و نرم‌افزار smart pls مورد استفاده قرار گرفته است. تحلیل آماری داده‌های این تحقیق نشان‌داد سه مولفه از بین رفتن قبح فساد، عدم تمایل به افشای فساد و به هنجار شمردن مصادیق فساد می‌تواند درمجموع 61/2 % از واریانس متغیر فرهنگ فساد را تبیین کنند. آزمون فرضیات نیز نشان‌دادند که متغیرهای مستقل جمع‌گرایی، فرهنگ شهروندی، فرهنگ افشاگری و برابری جنسیتی اثر منفی بر تمایل افراد به فرهنگ فساد دارند و در مقابل عواملی چون فردگرایی و فرهنگ هدیه دادن و فردگرایی سطح تمایل مردم به فرهنگ فساد را افزایش می‌دهند. نتایج مدل‌سازی معادلۀ ساختاری واریانس محور متغیرها نشان‌داد که متغیرهای مستقل این تحقیق می‌توانند 45/2 % از واریانس تمایل مردم به فرهنگ فساد را تبیین نماید. روند افزایشی فساد در ایران و پیامدهای منفی آن، این نگرانی را ایجاد می‌کند که قبح و زشتی اعمال مفسده‌آمیز از بین برود و با بهنجار شدن آن‌ها، فساد تبدیل به یک ویژگی فرهنگی شود. براساس یافته‌های این مطالعه می‌توان با اعتلای روحیۀ جمع‌گرایی و کاهش تمایلات خودمحورانه در بین مردم، آشنا ساختن آن‌ها با تکالیف و مسئولیت‌های شهروندی، مبارزه با نابرابری‌های جنستی، حمایت از افشاکنندگان فساد و نیز تشویق آن‌ها مانع شکل‌گیری فرهنگ فساد شد؛ هم‌چنین می‌توان با قانونمند کردن فرهنگ هدیه و جبران نکویی‌ها به این مهم دست‌یافت. یافته‌های پژوهش حاضر موید نظریۀ آنومی دورکیم و نظریۀ فشار مرتون و نظریۀ آنومی رفیع‌پور در مورد شکل‌گیری فرهنگ فساد است.

sociological explanation of factors affecting the formation of corruption culture (case of study: citizens of najafabadi)

the most important characteristic of any culture is its acquisition and the notion of the interactions of society members in its production and reproduction. sometimes these interactions can be formed to fight corruption, and sometimes to accept corrupt behaviors and ignoring them; a matter that shall cause the stigma of corruption will be disappeared and institutionalized in the society that is known as the culture of corruption. the purpose of this research was to determine the level of the culture of corruption among the people of najaf abad city, isfahan, and also to explain the reason for its formation. this research was carried out quantitatively via survey method using a researcher-made questionnaire approach. a multi-stage random sampling scheme was used in this study with a sample size of 370 people. finally, the data were analyzed with spss and smart pls software. the statistical analysis showed that the three components of the disappearance of the stigma of corruption, the unwillingness to disclose corruption and the acceptance of corruption as the norm, constitute the different aspects of the culture of corruption. hypotheses tests also showed that the independent variables of collectivism, citizenship culture, disclosure culture, and gender equality had a negative effect on people’s desire for corruption culture, and they explained a total of 45.2% of the variance of corruption culture. the increasing trend of corruption in iran and its negative consequences create the concern that ugliness of corrupt practices will disappear and therefore, corruption will become a cultural feature as they become normalized and accepted. according to the findings of this study, by raising the spirit of collectivism and reducing self-centered tendencies among people, it is possible to familiarize them with the duties and responsibilities of citizenship, fight against gender inequalities, support whistleblowers of corruption, and also encourage them to prevent the formation of a culture of corruption.