خیابان به‌مثابه فضای اجتماعی: فراتحلیل پژوهش‌های مرتبط با منظر شهری در ایران دهۀ 90

منظر هر شهری برون‌داد واقعیت‌های آن جامعه است؛ بدان‌معنی که مفهوم منظر، برون‌داد یک واقعیت اجتماعی است که ازسوی استفاده‌کنندگان از فضای شهر، به‌صورت پویایی مورد ادراک قرار می‌گیرد و به‌طور دائم بازتولید می‌شود. خیابان به‌عنوان یکی از عناصر مهم تشکیل‌دهندۀ فرم اصلی هر شهر و نماد فرهنگی و اجتماعی و برقرارکنندۀ ارتباط فضایی و اتصال‌دهندۀ فعالیت‌های شهری می‌باشد. به دیگر سخن، خیابان‌ها فضاهایی برای منظرسازی شهری بوده و به‌عنوان بسترهای جریان‌ساز در بازتاب شیوه‌های معیشت ساکنین یک شهر، فضاهایی را تصویر می‌کنند که به‌صورت روزمره بیشترین حیات جمعی را در خود جای می‌دهد. با عنایت به اهمیت موضوع خیابان در مطالعات شهری ایران امروز به‌مثابه یک فضای اجتماعی و پررنگ بودن مباحثات منظر در این زمینه، در پاسخ به این پرسش‌های مهم که تا چه اندازه به این‌گونه مباحث در پژوهش‌ها توجه علمی اساسی شده و هم‌چنین سیر تحول و تطور فکری این‌گونه مباحث به چه سبک و سیاقی پیش می‌رود؟ باید یادآور شد که نتایج فراتحلیل پژوهش‌ها نشان می‌دهند که به موضوع مذکور طی دَه‌سال اخیر توجه جدی شده است. هم‌چنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که مطالعات شهری ایران با چرخش‌های فکری مهمی روبه‌روست که از دلایل چرایی آن می‌توان به توجه مجدد به بحث سیاست‌گذاری‌های مدیریت منظر، نگرش سیستمی به شهر و مهم‌تر از همه، کاربست محوری مفاهیمی که از جنس اجتماعی (مهم‌ترین آنان هویت، تعاملات اجتماعی، سرزندگی و حضور پذیری) هستند، اشاره نمود و همین‌امر حکایت از انعطاف‌پذیری نظام مطالعات شهری در ایران امروز در مباحث مرتبط با منظر خیابان دارد.

The Street as a Social Space:Meta-Analysis of Urban Landscape Research in Iran 1390s

The perspective of any city is the output of the realities of that society; This means that the concept of landscape is the output of a social reality that is dynamically perceived by users of urban space and is constantly reproduced. The street as one of the important elements constituting the main form of any city and a cultural and social symbol and establishing a spatial connection and connecting urban activities. In other words, the streets are spaces for urban landscaping and, as flowing beds in the reflection of the livelihoods of the inhabitants of a city, depict the spaces that accommodate the most collective life on a daily basis. Considering the importance of the issue of streets in urban studies in Iran today as a social space and regarding to the richness of landscape debates in this field, and in response to these important questions to “what extent such debates have received basic scientific attention in research as well as evolution?”, and “what is the style and context of such discussions?” it should be noted that the results of metaanalysis of research show that the issue has received serious attention in the last ten years. Studies also show that urban studies in Iran is facing significant intellectual turnovers, which can be attributed to the reconsideration of landscape management policies, a systemic approach to the city and, most importantly, the central application of concepts that are of a social nature (the most important of them are identity, social interactions, vitality, presence); This indicates the flexibility of the urban studies system in Iran today in discussions related to street landscape.