مصرف‌گرایی و عوامل جامعه‌شناختی موثر بر آن در بین جوانان شهر تهران

مصرف پدیده‌ای جدید نیست اما تنها در عصر حاضر در مقیاس وسیعی ظاهر و به امری فراتر از رفع نیاز تبدیل شده است. دراین‌بین، جوانان به دلیل روحیات منحصربه‌فرد و تنوع‌طلب، کارگزاران عمده و مصرف‌کنندگان فعال جامعه محسوب می‌شوند. از آنجایی که مصرف‌گرایی می‌تواند پیامدهای منفی گسترده‌ای در پی داشته باشد، با هدف فهم و تبیین این پدیده، پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل جامعه‌شناختی موثر بر مصرف‌گرایی انجام شد. روش تحقیق، پیمایش و ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه محقق ساخته بود. جامعه آماری جوانان 15 تا 35 ساله شهر تهران و روش نمونه‌گیری نیز ترکیبی از خوشه‌ای چندمرحله‌ای و تصادفی ساده است. چارچوب نظری، تلفیقی از آراء زیمل، وبلن، کمپل، بودریار، گیدنز و مارکوزه درجهت تبیین مسئله پژوهش انتخاب شد. یافته‌ها نشان داد متغیرهای مدگرایی (0.58)، خود اظهاری و بیان خود (0.58)، ارزش‌های لذت‌جویانه (0.37)، مدیریت بدن (0.34) و تبلیغات رسانه‌ای (0.26) رابطه مثبت و معناداری با مصرف‌گرایی دارند. تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان می‌دهد متغیرهای مذکور 49 درصد از واریانس مصرف‌گرایی را تبیین می‌کنند. مدگرایی با ضریب بتای 0.32 و بیان خود با 0.27 بیشترین سهم را در تبیین واریانس متغیر مصرف‌گرایی دارند.