تحلیل گفتمان انتقادی مفهوم آزادی در نظام مردم‌‌سالاری دینی از منظر آیت ‌الله خامنه‌‌ای

این مقاله به دنبال فهم نگاه آیت ‌الله خامنه‌‌ای به مقوله آزادی است و سوال اصلی آن عبارت است از این‌که آزادی در اندیشه سیاسی آیت ‌الله خامنه‌‌ای چه معنا و مفهومی دارد و محدودیت‌‌های آن چیست؟ نتیجه حاصل از این پژوهش نشان می‌‌دهد آزادی موردنظر ایشان در نظام مردم‌‌سالاری دینی، آزادی در چارچوب قوانین اسلامی است و این مفهوم در مقابل آزادی لیبرالی قرار دارد. ایشان در گفتمان خود به غیریت ‌سازی با جریان لیبرالیسم که داعیه‌ دار آزادی در ایران و جهان است می‌ پردازد. بر این اساس آزادی لیبرالی را، آزادی در چارچوب تفکر اومانیستی قلمداد می‌‌کنند که انسان را دایر مدار عالم در نظر می‌‌گیرد و در مقابل این تفکر آزادی در مفهوم اسلامی را مفصل ‌بندی می ‌نماید که در آن آزادی در چارچوب جهان ‌بینی توحیدی معنا می‌ یابد. به ‌طور کلی از نظر ایشان، میان آزادی از دیدگاه اسلام و غرب چهار تفاوت اساسی وجود دارد: اول آنکه: در غرب، آزادی انسان، منهای حقیقتی به نام دین و خداست، در حالی که در مکتب اسلام، آزادی ریشه ای الهی دارد. دوم آنکه: در تفکر غربی چون حقیقت و ارزش‌‌های اخلاقی نسبی است، آزادی نامحدود است. ولی در اسلام ارزش‌‌های ثابت وجود دارد و آزادی با این ارزش ‌ها محدود می‌‌شود. سوم آنکه: در غرب، حد آزادی را منافع مادی تشکیل می‌‌دهد. اما در منطق اسلامی مرز آزادی، ارزش‌‌های معنوی است و چهارم آنکه: آزادی در تفکر غربی با تکلیف منافات دارد درحالی که در اسلام آزادی آن روی سکه تکلیف است. در این مقاله برای فهم مفهوم آزادی در اندیشه آیت ‌الله خامنه‌‌ای از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف بهره برده شده است.