تحلیل گفتمان رهبری مسلط امام‌خمینی(ره) در بسیج مردمی بر مبنای ایدئولوژی مذهبی در فرآیند پیروزی انقلاب‌ اسلامی

پیروزی انقلاب‌اسلامی ایران نتیجه‌ ی توانمندی رهبری بی ‌نظیر امام‌خمینیv در بسیج نیروهای مذهبی و در همان زمان توان تاثیرگزاری بر گروه‌ های غیر مذهبی و ملی مذهبی در پذیرش رهبری مقتدرانه و انسجام بخش بود. توانمندی بسیج مردمی ایشان چنان مقتدرانه و مدبرانه بود که همه گروه‌ های سیاسی ناچار به پذیرش این رهبری شدند و نفوذ کلام ایشان در جامعه و گروه‌ های سیاسی سبب شد تا همگان خود را با ایشان هماهنگ سازند و از این‌ رو امام نقش بی‌نظیری در فرآیند پیروز انقلاب ‌اسلامی ایفا کردند. تمامی نیروهای نهفته در بستر سیاسی اجتماعی ایران که دست ‌کم از دوران مشروطیت انباشت و رشدشان آغاز شده بود و از این‌ نظر تا حدودی به‌ سازماندهی و انسجام رسیده بودند ناچار شدند از این طوفان انقلابی که امام آغاز کرده بودند تبعیت کنند و به ‌همین دلیل، این انقلاب بدون رهبری بی ‌بدیل و فرهمند امام خمینیv به نتیجه نمی ‌رسید. پژوهش پیش ‌رو در پی واکاوی و بازنمایی گفتمان بسیچ ‌گرای رهبری و مدیریت امام خمینیv در جریان انقلاب ‌اسلامی و توان غلبه آن بر گفتمان ‌های رقیب، لیبرال (ملی مذهبی) و چپ (مارکسیستی لنینیستی) است. بر اساس فرضیه ‌ی پژوهش، شیوه ‌ی مفصل ‌بندی گفتمان سیاسی، اجتماعی و پرکتیس گفتمانی امام‌ خمینی چنان بود که موفق شد ضمن به‌ حاشیه‌ رانی گفتمان‌ های رقیب که سال‌ ها در جامعه‌ ی ایران فعال بودند و در کنار آن برجسته‌ سازی گفتمان خودی، بیشترین حد از قابلیت دسترسی و اعتبار را برای آن فراهم آورده و خوانش ایشان از گفتمان سیاسی اسلام‌ گرا را به ‌عنوان گفتمان اصلی در جریان انقلاب ‌اسلامی هژمونیک سازد. بدین ‌ترتیب، گفتمان امام‌خمینیv در بسیج سیاسی مردم و تحقق انقلاب از گفتمان نخبه گرای گروه ‌ها و روشنفکران ملی ‌گرا، نهضت ‌ملی و چپ ‌های غیرمذهبی و مذهبی، به‌ دلیل استحکام مفصل ‌بندی گفتمانی و پرکتیس اجتماعی یعنی تطابق با شرایط جامعه اسلامی ایران و اندیشه‌ های عقیدتی و ایمانی مردم و وجود نهادهای قدرتمند مذهبی و در مقابل عدم وجود این شرایط در گروه‌ های رقیب، نقش بارزتری ایفا کرده است.