تولد تراژدی از روح طنز: هویت و ژانر در نمایشنامه های نجف بیگ وزیرف

چکیدهنجف بیگ وزیروف دومین نمایشنامه نویس مسلمان قفقاز، پس از آخوندزاده در ایران نویسنده مهجوریاست. در این پژوهش، زمینه های اجتماعی ژانر در نمایشنام ههای طنز وزیروف بررسی می شود. به گفتهنظریه پردازانی چون نورتراپ فرای، واژه طنز ) satire ( را می توان در دو معنا به کار برد: طنز همچون وجهادبی )محاکات فروتر( و طنز همچون ژانر )میتوس زمستان(. در معنای نخست، طنز به احساس حقارتوزیروف به هویت قوم یاش دلالت می کند و در معنای دوم، تصویری بدبینانه و ضدآرمانی از مناسباتاخلاقی را به نمایش می گذارد )نقطه مقابل خوش بینی کمدی(. با تکیه بر مفاهیم روانکاوی لاکان و تحلیلرابطه خود و دیگری، نشان داده می شود که گرایش نویسندگانی چون وزیروف به طنز، بیش از آنکه ناشیاز جهل و خرافه پرستی مردم مسلمان قفقاز باشد، بر بحران هویت روشنفکران قفقاز در برابر نگاه تحقیرآمیزاستعمارگران روس دلالت دارد و همچون نوعی نهاد اخلاقی خیالی، میل سرکوب شده آنان به مشارکت درساختار اداری و سیاسی جامعه را جبران می کند. بررسی نمایشنامه های وزیروف به ترتیب تاریخ نگارش،نشان می دهند که این بحران هویت در حد مضمون باقی نمانده و فرم آثار وزیروف را گرفتار آشفتگی ودوپارگی فزاینده ای کرده است