پژوهشی در ویژگی‌های نمادین نقاره در دیلمان (استان گیلان)

نقارۀ گیلانی، سازی‌ست کوبه‌ای که از دو طبل کوچک و بزرگ تشکیل شده است. این ساز در فرهنگ سنتی شرق گیلان در آیین‌های مختلف به‌طورمستقل یا در کنار سرنا (سازی بادی و محلی) نواخته می‌شود. در این منطقه، طبل کوچک را شیطانه می‌نامند و در برخی آیین‌ها، نوازنده تنها مجاز به نواختن طبل بزرگ (صدای بم) است، تا آنجا که گاه طبل کوچک با پارچه پوشانده می‌شود. در آیین‌های دیگر مانند لافندبازی (بندبازی) و کشتی محلی، این محدودیت‌ها وجود ندارند و ریتم‌های مرکب از هر دو صدای زیر و بم، با سرنا همراه می‌شود. مطالعۀ انسان‌شناختی نمادین کاربرد این ساز، در موقعیت‌های گوناگون نشان می‌دهد که اجزای نقاره، یعنی طبل کوچک و صدای زیر آن و طبل بزرگ و صدای بم آن، در هر کدام از موقعیت‌ها معنایی متفاوت می‌یابند. طبل کوچک یا شیطانه، معنایی ورای شر دارد که باید در متن فرهنگی آن را درک کرد. مشابه این مفهوم را می‌توان در شخصیت دلقک در مراسم بندبازی دید که به‌رغم تلاش برای شکست قهرمان (بندباز)، کارکرد اصلی‌اش شورآفرینی در مراسم است. مقایسۀ دو نماد شیطانه (طبل کوچک) و دلقک بندبازی نمایانگر آن است که این مفهوم در فرهنگ گیلان مفهومی‌ست فرهنگی که کارکردهای نمادین خاص دارد.