استفاده از تکنیک‌های آمار فضایی جهت بررسی تغییرات زمانی-مکانی غلظت کلروفیل a در خلیج‌فارس

بررسی غلظت کلروفیل a (chl-a) از دیدگاه علوم مختلف مرتبط با دریا نظیر زیست شناسی دریا، محیط زیست دریا، اقلیم شناسی و اقیانوس شناسی دارای اهمیت است. با بررسی و پایش این پارامتر امکان شناسایی پدیده های مهمی همچون شکوفایی جلبکی و فراجوشی فراهم می شود. در این مطالعه ابتدا داده های ماهواره ای غلظت chl-a با دقت مکانی 0.05 درجه از پایگاه داده noaa و سنجنده modis aqua به صورت ماهانه و طی سال های 2003 تا 2016 میلادی برای خلیج فارس تهیه گردید و سپس توسط تکنیک های آمار فضایی موران جهانی و موران محلی موردبررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحلیل موران جهانی حاکی از خودهمبستگی قوی و توزیع خوشه ای داده ها در هر چهارفصل بود که در فصل زمستان از قوی ترین و فصل تابستان از ضعیف ترین خودهمبستگی برخوردار بودند. در ادامه جهت تشخیص نوع خوشه های فضایی و محل تشکیل آن ها از آماره موران محلی استفاده گردید. نتایج این تحلیل بیانگر تعداد بیشتر خوشه های بالابالا (مقادیر بالای غلظت chl-a) برای فصل زمستان نسبت به سایر فصل ها بود. با بررسی نقشه های خروجی از این تحلیل مشخص گردید که غلظت بالای chl-a در فصل های زمستان و بهار عمدتاً در امتداد سواحل شمالی خلیج فارس و در فصل تابستان اکثراً در امتداد سواحل جنوبی این خلیج شکل گرفته اند؛ اما در فصل پاییز غلظت بالای chl-a در امتداد تمامی سواحل منطقه دیده شد. خوشه های پایینپایین (مقادیر پایین غلظت chl-a) نیز غالباً در نواحی مرکزی خلیج فارس تشکیل شده بودند. درمجموع می توان بیان نمود که تغییرات غلظت chl-a در خلیج فارس وابسته به جریانات سطحی دریا، ورودی رودخانه ها و شرایط اقلیمی منطقه است.