اثرات اسموپرایمینگ بذر در دماهای مختلف، بر سبزشدن، رشد گیاهچه و درصد اسانس مرزه خوزستانی (satureja khuzestanica jamzad) تحت تنش خشکی

گونه‌های متعددی از جنس مرزه (satureja) در مناطق مختلف ایران رویش دارند. در بخش های زیادی از  کشور، تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل نامساعد برای استقرار و رشد گیاهان محسوب  می‌شود.  جوانه‌زنی و سبز شدن در اغلب گیاهان تحت تاثیر تنش‌های محیطی از جمله خشکی قرار گرفته و دچار اختلال  می‌شود. یکی از راههای بهبود قدرت بذر و گیاهچه برای مقابله با شرایط تنش، پرایم کردن بذر بایکی از روشهای پرایمینگ و متناسب با تنش مربوطه است. این تحقیق به‌منظور بررسی تاثیر هیدرو و اسموپرایمینگ در دماهای مختلف برای بهبود نمود بذر و گیاهچه مرزه خوزستانی تحت تنش خشکی، انجام شد. آزمایش گلخانه‌ای  و به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح  بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و سه فاکتور اجرا شد. فاکتور اول شامل دو سطح تنش خشکی ( 25% و 50% ظرفیت زراعی) به همراه  شاهد ( 75%  ظرفیت زراعی)، فاکتور دوم، سه سطح پرایمینگ (صفر،4 و8 بار با استفاده از peg6000)) و فاکتور سوم شامل دو سطح دمای پرایمینگ (15 و 25 درجه سانتی‌گراد) بود. با افزایش سطح تنش خشکی، صفاتی نظیر درصد و سرعت، وزن تر و خشک گیاهچه، طول گیاهچه، شاخص بنیه و شاخص سطح برگ کاهش یافت اما درصد اسانس و طول ریشه افزایش یافت. اثر متقابل تنش خشکی و پتانسیل اسمزی محلول پرایمینگ بر درصد و سرعت سبز شدن و شاخص بنیه  معنی‌دار بود و همچنین اثر متقابل دمای پرایمینگ و پتانسیل اسمزی محلول پرایمینگ نیز بر صفات درصد و سرعت سبز شدن، شاخص بنیه و وزن خشک بخش هوایی معنی‌دار بود. تیمار هیدروپرایمینگ در دمای °15 درجه سانتیگراد بیشترین اثر مثبت را بر درصد و سرعت سبز شدن، وزن خشک و تر گیاهچه، طول گیاهچه و ریشه، شاخص سطح برگ و شاخص بنیه داشت. در کل اثر مثبت پرایمینگ برشاخص‌‌های کیفی بذر در حالتی که بذرها در دمای پایین‌‌تر (° 15 درجه سانتیگراد) پرایم شده بودند بارزتر بود.

Effects of osmopriming at different temperatures on emergence, seedling growth and essential oil of Savory (Satureja Khuzestanica Jamzad) under drought stress

Various species of Satureja genus are growing in different regions of Iran. The drought stress is one of the most unfavorable factors for plant establishment and growth in main parts of the Iran. Germination and emergence of the most plants is affected by environmental stresses including drought and disturbed evnironments. One way to improve seeds and seedlings to cope with stress is seed priming. This research was conducted in order to study the effects of osmo and hydro priming at different temperatures on improving seed and seedling performance of Satureja khuzestanica Jamzad under drought stress conditions. A greenhouse research was carried out as a factorial experiment on the base of a randomized completely block design with three factors and four replications. The factors were including drought stress (50% and 25% of field capacity) with control (75% of FC), osmotic potential of priming (0, 4, 8 bar using PEG 6000) and priming temperatures (15 and 25 ºC). The percentage and rate of emergence, seedling fresh and dry weights, seedling height, vigor index, and leaf area decreased by increasing drought stress but the essential oil content and root length increased. The highest percentage of essential oil observed under 25% FC. Interaction of drought stress and osmotic potential of priming solution was significant on percentage and rate of emergence and vigor index. The interaction of priming temperatures and osmotic potential of priming was significant on the percentage and rate of emergence, vigor index, and shoot dry weight. Hydropriming at 15 ºC had the most positive effect on the percentage and rate of emergence, fresh and dry weight of seedling, root length, plant height, leaf area, and vigor index. Overall, seed quality was better when priming temperature was lower (15 ºC).