بررسی اثر تیمارهای مکانیکی و شیمیایی بر شاخص های جوانه زنی و شکست خواب بذر گیاه مورد

گیاه مورد ( myrtus communis l.) از گیاهان داروئی بسیار مهم در طب سنتی، داروسازی و صنایع آرایشی است. این گیاه به صورت درختچه‌ای همیشه سبز در زمینهای شیب دار و مناطق آبخیز به راحتی قابل کشت بوده و از فرسایش خاک جلوگیری می نماید. بذور گیاه مورد دارای زائدهای به نام الایوزوم می باشند که در محل سفت تخمک پس از لقاح قرار می‌گیرد. درصد و سرعت جوانه زنی بذر این گیاه در شرایط طبیعی بسیار پائین است. بنابراین به منظور ارزیابی اثر تیمار های مکانیکی و شیمیایی در شکستن خواب و بهبود جوانه زنی بذر گیاه مورد، آزمایشی با شش تیمار (شاهد، خراش دهی، اسید سولفوریک 90% ، الکل 96% ، نیترات پتاسیم6 % و آب اکسیژنه 2% هر یک به مدت 10 دقیقه) در دانشگاه پیام نور بشرویه انجام شد. نتایج نشان دادند که اثر تیمارهای مختلف بر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، توان رویشی بذر، انرژی جوانه زنی در سطح احتمال 1% معنی دار است. خراش‌دهی مکانیکی و اسید سولفوریک منجر به افزایش معنی دار (5%> p) شاخص های مختلف اندازه گیری شده به جزء شاخص جوانه زنی نسبت به تیمار شاهد شدند. می توان گفت که خواب بذر مورد از نوع خواب اولیه و از گونه القایی می باشد که این خواب به طور عمده مربوط به خواص فیزیکی پوسته بذر می باشد.

The effects of mechanical and chemical treatments on dormancy breaking and seed germination indices of Myrtus communis L.

Myrtus communis (Myrtle) is an important medicinal plant in traditional medicine and cosmetic industry. This plant grows as evergreen shrub at slope regions and prevents soil erosion. Its seeds have elaisosomes, placed in micropile zone after fertilization. Due to dormancy, its rate and percentage of germination is low. This experiment was conducted in Payam nor university of Boshrouyeh, in order to study breaking of seed dormancy and germination of this plant. Seeds of M. communis exposed to different mechanical and chemical treatments including mechanical scarification with sand paper, sulfuric acid 90%, alcohol 96%, potassium nitrate acid 6% and H2O2 2%, each 10 minutes and untreated seeds as control. The results showed significant differences (P<1%) for all traits, including rate and percentage of germination, length of radicle and plumule, seed growth potential and germination energy. Mechanical scarification and sulfuric acid increased percentage of germination significantly (P<5%) in several traits except for germination index. The rootshoot ratio was more in all treatments than control. We concluded the type of seed dormancy is primary and inducible type that related to physical characters of seed coat.