اثر دگرآسیبی عصاره اندام‌های مختلف گیاه درمنه (artemisia aucheri l.) بر صفات جوانه‌زنی و رشدی گیاه کلزا (brassica napus l.) و علف هرز ناخنک (goldbachia laevigata l.)

این تحقیق در سال 1401 به‌منظور توانایی دگرآسیبی گیاه درمنه (artemisia aucheri l.) بر ویژگی‌های جوانه‌زنی و رشد گیاه زراعی کلزا و علف هرز ناخنک در دو بخش (آزمایشگاه و گلخانه) به‌ترتیب در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در دانشکده کشاورزی شیروان – دانشگاه بجنورد در سال 1401 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل عصاره‌های آبی درمنه در غلظت‌های 5، 10 و 15 درصد وزن خشک ریشه، 5، 10 و 15 درصد وزن خشک اندام‌ هوایی (ساقه و برگ) و شاهد (آب مقطر) بود. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت عصاره‌ها، صفات جوانه‌زنی، رشدی وهمچنین محتوای کلروفیل کل هر دو گیاه مورد بررسی بطور معنی‌داری کاهش یافت. بالاترین و پایین‌ترین میزان بازدارندگی بین غلظت‌ها و اندام‌ها، به ترتیب در تیمار عصاره 15 درصد ریشه و عصاره 5 درصد اندام هوایی مشاهده شد. عصاره 15 درصد ریشه درمنه، جوانه زنی در کلزا و ناخنک را بترتیب 1/37 درصد و 5/48 درصد نسبت به شاهد کاهش داد. با افزایش غلظت عصاره ریشه از صفر به 15 درصد در کلزا، طول ساقه 3/30 درصد و در ناخنک 3/56 درصد نسبت به شاهد کاهش یافت. بطور کلی، غلظت‌های مختلف عصاره درمنه، تاثیر بازدارندگی بیشتری بر صفات مورد بررسی در علف هرز ناخنک نسبت به گیاه کلزا داشت و عصاره ریشه درمنه نسبت به اندام هوایی‌، توانایی بیشتری در بازدارندگی جوانه‌زنی و رشد بذور گیاهان داشت و می‌توان عصاره آبی 15 درصد ریشه درمنه را برای کاهش رشد علف‌ هرز ناخنک پیشنهاد نمود.

allelopathic effects of artemisia aucheri boiss different organs on the germination and growth traits of brassica napus l. plant and goldbachia laevigata l. weed

this research was conducted in order to investigate the effect of aqueous extract of different organs of artemisia aucheri on the growth and germination traits of brassica napus and goldbachia laevigata in two separate experiments including the laboratory and the greenhouse conditions, respectively. the experiments were exerted based on a completely randomized design with three replications and randomized complete block design with four replications, respectively. the test treatments included aqueous extracts of artemisia in concentrations of 5, 10 and 15% of roots, 5, 10 and 15% of aerial organs and control (distilled water). the results showed that with increasing extract concentration, the germination and growth traits and total chlorophyll of both investigated plants significantly decreased. in such a way that the highest and lowest inhibition rates were associated with 15% root extract and 5% aerial organs extract, respectively. the level of 15% artemisia root extract in brassica decreased the germination percentage by 37.1% and in goldbachia by 48.5% compared to the control. increasing of extract concentration from zero to 15% of arial parts decreased stem length decreased by 30.3% in brassica and 56.3% in goldbachia compared to the control. most of the examined traits in goldbachia weed, were more sensitive to the allelopathic effects of artemisia extract compared to brassica. in general, root extract of artemisia were more capable of dealing with germination and seedling growth than the aerial organs. therefore, 15% aqueous extract of artemisia root can be suggested to reduce the growth and weakening of the weed goldbachia.